Cisza wyborcza i monitoring tzw. wyborów – jak zgłosić nieprawidłowości?

1 dzień temu

W Polsce trwa okres ciszy wyborczej, a nieświadomi obywatele sterownie przez dwie główne partie udają się do lokali wyborczych wierząc, iż ich głos coś zmieni. W związku z tym Ruch Ochrony Wyborów (ROW) uruchomił specjalne infolinie, pod które można zgłaszać ewentualne nieprawidłowości w procedurach wyborczych.

Widziałeś nieprawidłowości? Działaj!

ROW opublikował numery telefonów, pod które można dzwonić w przypadku zauważenia naruszeń podczas głosowania. Infolinie są aktywne od godz. 9:00, a od godz. 14:00 dodatkowo działa linia pod numerem 885 546 825. Pełna lista dostępnych numerów:

696 716 247
571 354 264
503 690 701
571 354 306
501 318 368
571 354 321
571 354 328

ROW kontroluje przebieg wyborów

Ruch Ochrony Wyborów zapowiedział szeroko zakrojone działania monitorujące. Jak czytamy na stronie organizacji:
„Planowane jest, aby w każdej z około 30 tysięcy obwodowych komisji wyborczych w Polsce obecni byli mężowie zaufania oraz członkowie komisji związani z ruchem, którzy będą nadzorować przebieg głosowania i liczenie głosów. Inicjatywa ta ma na celu przeciwdziałanie ewentualnym nieprawidłowościom wyborczym i wzmocnienie zaufania obywateli do procesu demokratycznego.”

ROW współpracuje z innymi organizacjami społecznymi, tworząc koalicję na rzecz uczciwości wyborczej.

Cisza wyborcza – co jest zabronione?

W czasie ciszy wyborczej obowiązuje zakaz agitacji na rzecz kandydatów. Niedozwolone jest:

wywieszanie plakatów,
rozdawanie ulotek,
organizowanie spotkań wyborczych,
publikowanie sondaży (grozi za to kara od 500 tys. do 1 mln zł).

Zakaz dotyczy również internetu oraz terenu lokali wyborczych. Za naruszenie przepisów grozi grzywna od 50 zł do 5 tys. zł.

Odbywająca się dziś druga tura tzw. wyborów prezydenckich, może wprowadzić Polskę w poważny kryzys konstytucyjny. Zgodnie z art. 129 ust. 1 Konstytucji RP, ważność wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej stwierdza Sąd Najwyższy. w tej chwili obowiązek ten realizuje Izba Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego. Jednakże, w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC), pojawiają się poważne wątpliwości co do legalności i niezależności tej Izby.

Wątpliwości co do legalności Izby Kontroli Nadzwyczajnej

W wyroku z 19 listopada 2019 r. w sprawach połączonych C-585/18, C-624/18 i C-625/18, TSUE wskazał, iż sposób powoływania sędziów do nowo utworzonych izb Sądu Najwyższego, w tym Izby Dyscyplinarnej, może naruszać zasadę niezawisłości sądów. Trybunał podkreślił, iż udział Krajowej Rady Sądownictwa (KRS) w tym procesie budzi wątpliwości co do jej niezależności od władzy ustawodawczej i wykonawczej. Choć orzeczenie dotyczyło Izby Dyscyplinarnej, jego tezy mają zastosowanie również do Izby Kontroli Nadzwyczajnej, której sędziowie zostali powołani w podobny sposób.

Podobne stanowisko zajął ETPC w wyroku z 22 lipca 2021 r. w sprawie Reczkowicz przeciwko Polsce (skarga nr 43447/19), stwierdzając, iż Izba Dyscyplinarna nie jest sądem ustanowionym ustawą w rozumieniu art. 6 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Trybunał wskazał na poważne nieprawidłowości w powoływaniu sędziów do tej Izby, co narusza prawo do rzetelnego procesu. W kontekście procesu nominacyjnego ETPC potwierdził, iż KRS nie zapewnia wystarczających gwarancji niezależności od władzy ustawodawczej i wykonawczej. Oceniając nieprawidłowości przy ustanowieniu i obsadzeniu Izby Dyscyplinarnej, ETPC przesądził, iż niweczą one legitymację Izby w sposób pozbawiający ją atrybutów sądu. Konkluzje ETPC mogą mieć przełożenie również na Izbę Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych SN oraz innych sędziów powołanych w procedurze ukształtowanej w 2018 r.(Prawo)

Konstytucyjne konsekwencje braku stwierdzenia ważności wyborów

Zgodnie z art. 130 Konstytucji RP, Prezydent obejmuje urząd po złożeniu przysięgi wobec Zgromadzenia Narodowego. Jednakże, przysięga ta może być złożona dopiero po stwierdzeniu ważności wyboru przez Sąd Najwyższy. jeżeli orzeczenie to zostanie wydane przez organ, którego legalność jest kwestionowana, może to prowadzić do sytuacji, w której objęcie urzędu przez nowo wybranego Prezydenta będzie uznane za nielegalne.

Taka sytuacja mogłaby prowadzić do poważnego chaosu konstytucyjnego oraz destabilizacji organów państwa. W skrajnych przypadkach może być wykorzystywana przez decydentów politycznych do wprowadzenia nadzwyczajnych środków konstytucyjnych, takich jak stan wyjątkowy lub choćby stan wojenny (na podstawie art. 229–234 Konstytucji RP), co stwarza poważne ryzyko dla porządku prawnego i demokratycznego ustroju państwa.

Potrzeba reformy i przywrócenia praworządności

Aby uniknąć takiego scenariusza, konieczne jest podjęcie działań mających na celu przywrócenie niezależności sądownictwa w Polsce. W szczególności, należy zapewnić, iż organy odpowiedzialne za stwierdzanie ważności wyborów są niezawisłe i ustanowione zgodnie z prawem. Tylko w ten sposób można zagwarantować, iż wybory prezydenckie odbędą się w sposób legalny i zgodny z konstytucją, a ich wynik będzie powszechnie akceptowany.

Materiał w zakresie zagrożenia powstał na podstawie analizy prawnej przygotowanej przez Kancelarię Lega Artis, która zastrzega sobie wszelkie prawa autorskie do niniejszej publikacji.

Uwaga na nieważne karty. Problem pieczątek w wyborach prezydenckich 20251 czerwca 2025

W dniu wyborów prezydenckich 1 czerwca 2025 roku w całym kraju pojawiły się niepokojące sygnały o nieprawidłowościach w kartach do głosowania. Problem dotyczy braku jednej z
Cisza wyborcza i monitoring tzw. wyborów – jak zgłosić nieprawidłowości?1 czerwca 2025

W Polsce trwa okres ciszy wyborczej, a nieświadomi obywatele sterownie przez dwie główne partie udają się do lokali wyborczych wierząc, iż ich głos coś zmieni. W
Polonia w USA zakończyła głosowanie w tzw. wyborach prezydenckich1 czerwca 2025

W sobotę, 31 maja 2025 roku, zakończyło się druga tura wyborów prezydenckich RP także poza granicami Polski – w Stanach Zjednoczonych. W 57 obwodach wyborczych rozlokowanych