Dlaczego transformacja ciepłownictwa jest konieczna?
W Polsce większość gospodarstw domowych przez cały czas korzysta z ciepła wytwarzanego z węgla, gazu lub oleju opałowego. Tymczasem rosnące ceny tych surowców oraz pogłębiający się kryzys klimatyczny powodują, iż konieczne są szybkie i zdecydowane zmiany.
Sektor ciepłowniczy zużywa około 1/3 energii pierwotnej w Polsce i odpowiada za 1/5 emisji CO₂. Transformacja tego obszaru ma więc najważniejsze znaczenie dla osiągnięcia celów klimatycznych i poprawy bezpieczeństwa energetycznego obywateli.
Strategia transformacji do 2040 r. – główne założenia
Ministerstwo Klimatu i Środowiska opracowało plan działania, który ma zrewolucjonizować sposób, w jaki ogrzewamy domy. „Strategia transformacji ciepłownictwa do 2040 r.” to kompleksowy dokument, który obejmuje działania systemowe i technologiczne.
Technologie bezemisyjne zamiast paliw kopalnych
Strategia zakłada stopniowe zastępowanie tradycyjnych źródeł ciepła technologiami nisko- i zeroemisyjnymi. najważniejsze rozwiązania to:
- pompy ciepła,
- kolektory słoneczne,
- kotły elektrodowe,
- magazyny ciepła, które przechowują nadmiar energii i stabilizują system.
Wdrażanie tych technologii ma zapewnić mieszkańcom niższe i bardziej przewidywalne koszty ogrzewania.
Integracja ciepłownictwa z sektorem elektroenergetycznym
Nowoczesne ciepłownictwo ma być ściśle zintegrowane z krajową elektroenergetyką. Chodzi o wykorzystanie nadwyżek energii z OZE do produkcji ciepła oraz rozwój systemów kogeneracyjnych, które jednocześnie produkują prąd i ciepło.
Dzięki takiemu podejściu możliwe będzie m.in. stabilizowanie pracy sieci energetycznych oraz zwiększenie efektywności całego systemu.
Zwiększenie efektywności energetycznej
Ważnym elementem strategii jest poprawa efektywności energetycznej systemów ciepłowniczych. Zakłada się:
- redukcję strat przesyłowych poprzez modernizację sieci,
- aktualizację norm technicznych (m.in. niższe temperatury zasilania),
- racjonalizację mocy zamawianych przez odbiorców,
- szeroko zakrojoną termomodernizację budynków,
- wykorzystanie ciepła odpadowego z przemysłu i procesów technologicznych.
Cyfryzacja i nowe taryfy
Transformacja nie obejdzie się bez cyfryzacji systemów ciepłowniczych. Umożliwi to lepsze zarządzanie zużyciem energii i szybsze reagowanie na zmiany w zapotrzebowaniu.
Planowana jest również zmiana modelu taryfowego. Nowe przepisy mają umożliwić efektywniejsze wykorzystanie odnawialnych źródeł energii w systemach ciepłowniczych.
Inwestycje, kooperacja i edukacja najważniejsze dla sukcesu
Transformacja sektora wymaga znacznych nakładów finansowych oraz szerokiej współpracy między różnymi podmiotami. Dlatego już w październiku 2024 r. powołano zespół ds. transformacji ciepłownictwa.
W skład zespołu wchodzą przedstawiciele ponad 40 organizacji – od firm i instytutów badawczych po instytucje finansujące. Jego zadaniem jest:
- przyspieszenie elektryfikacji ciepłownictwa,
- identyfikacja barier legislacyjnych i technicznych,
- ocena potencjału rynkowego,
- wskazanie możliwych źródeł finansowania transformacji.
Jak podkreśliła wiceministra klimatu i środowiska Urszula Zielińska:
– Elektryfikacja ciepłownictwa, połączona z magazynowaniem ciepła i integracją różnych źródeł energii, to konieczny krok w kierunku obniżenia cen ogrzewania. To także konkretna korzyść dla polskich rodzin.
Zobacz również:- Fit for 55: Polska potrzebuje choćby 500 mld zł na transformację ciepłownictwa
- 160 mln zł na cyfrowe ciepłownictwo – ruszył III nabór wniosków do NFOŚiGW
- Gniezno z nowoczesnym ciepłownictwem. NFOŚiGW podpisuje umowę o dofinansowanie na 2,7 mln zł
