Szanowna Pani Minister! Szanowny Panie Ministrze!
29 czerwca 2023 r. weszło w życie Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1115 z dnia 31 maja 2023 r. w sprawie udostępniania na rynku unijnym i wywozu z Unii niektórych towarów i produktów związanych z wylesianiem i degradacją lasów oraz uchylenia rozporządzenia (UE) nr 995/2010 (tak zwane Rozporządzenie EUDR) w sprawie produktów niepowodujących wylesiania, które ma doprowadzić do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych i utraty różnorodności biologicznej poprzez promowanie konsumpcji produktów „niepowodujących wylesiania” i ograniczanie wpływu UE na globalne wylesianie i degradację lasów.
Głównym powodem wylesiania jest ekspansja gruntów rolnych związana z produkcją towarów, takich jak bydło, drewno, kakao, soja, olej palmowy, kawa, guma i niektóre z ich produktów pochodnych, takich jak skóra, czekolada, opony lub meble. Jako główna gospodarka i konsument tych towarów związanych z wylesianiem i degradacją lasów, UE jest częściowo odpowiedzialna za ten problem i chce przewodzić w jego rozwiązaniu.
Zgodnie z Rozporządzeniem każdy operator lub przedsiębiorca wprowadzający te towary na rynek UE lub eksportujący je z niego, musi być w stanie udowodnić, iż produkty te nie pochodzą z terenów, na których niedawno dokonano wylesienia, ani iż nie przyczyniają się do degradacji lasów.
W grudniu 2024 r. Unia Europejska przyznała dodatkowy 12-miesięczny okres przejściowy, w wyniku czego Rozporządzenie zacznie obowiązywać 30 grudnia 2025 r. dla dużych i średnich przedsiębiorstw oraz 30 czerwca 2026 r. dla mikroprzedsiębiorstw i małych przedsiębiorstw.
Zgodnie z art. 14 Rozporządzenia EUDR obowiązkiem państw członkowskich jest wyznaczenie jednego lub więcej organów publicznych, zwanych „właściwymi organami”, dedykowanych stosowaniu Rozporządzenia. Państwa członkowskie będą musiały zagwarantować, iż ich krajowe prawo zapewni tym organom odpowiednie uprawnienia, zasoby i funkcjonalną niezależność. Państwa członkowskie muszą też ustanowić krajowe zasady w sprawie kar za nieprzestrzeganie przepisów i zapewnić, iż system ich stosowania sprzyja współpracy międzyinstytucjonalnej. Termin na wyznaczenie tych organów minął pod koniec grudnia 2023 roku.
Na dzień 7 lutego 2025 r. tylko trzy kraje nie dopełniły tego obowiązku: Polska, Grecja i Malta.
W jednym z pism z 8 kwietnia 2024 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska poinformowało organizacje pozarządowe, że: „ Z racji szerokiego zakresu produktów i towarów objętych przedmiotowym rozporządzeniem, Polska nie wyznaczyła jeszcze organu lub organów mających wdrażać przedmiotowe przepisy. realizowane są zaawansowane analizy i rozmowy z Ministerstwem Rolnictwa i Rozwoju Wsi w celu wyznaczenia wspólnie takiego organu/organów. Dodatkowo informuję, iż z ramienia Ministerstwa Klimatu i Środowiska osobą odpowiedzialną za nadzorowanie wdrażania przedmiotowego Rozporządzenia jest Mikołaj Dorożała, Podsekretarz Stanu, Główny Konserwator Przyrody ”.
8 października 2024 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska na kolejne pytania organizacji pozarządowych w sprawie postępu prac nad implementacją Rozporządzenia EUDR udzieliło następującej odpowiedzi: „ Prace legislacyjne w tym zakresie mają charakter absolutnie priorytetowy (…) ”.
Na stronie internetowej Ministerstwa Klimatu i Środowiska ostatnia, ogólnikowa informacja o pracach nad implementacją Rozporządzenie EUDR pochodzi z 23 grudnia 2024 r. Nie zawiera ona żadnych istotnych informacji o postępach prac.
W związku z powyższym zwracam się do Państwa z następującymi pytaniami:
- Czy Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi powołały jakiś zespół do spraw implementacji Rozporządzenia EUDR? jeżeli tak, to kto wchodzi w jego skład, jaką strukturę i zasady funkcjonowania ma zespół i jeżeli odbyły się jego spotkania, co ustalono i czy zostały sporządzone protokoły z tych spotkań?
- Kto z ramienia Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi odpowiada za implementację Rozporządzenia EUDR?
- Czy przedstawiciele innych państw, w tym spoza Unii Europejskiej, odbywali spotkania z przedstawicielami Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie Rozporządzenia EUDR? jeżeli tak, to czego konkretnie dotyczyły rozmowy?
- Czy wyznaczono instytucję, która ma odpowiadać za implementację Rozporządzenia EUDR w Polsce? jeżeli tak, to jaka jest to instytucja, jaka jest jej struktura i zasady funkcjonowania, poziom zatrudnienia i budżet roczny?
- Jeśli taka instytucja nie powstała, to z jakiego powodu?
- Na jakim etapie są prace nad aktami prawnymi mającymi umożliwić implementację Rozporządzenia EUDR do polskiego systemu prawnego?
- Jeśli Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi napotykają istotne trudności w podjęciu realnych i skutecznych prac nad implementacją Rozporządzenia EUDR, to jakie to są trudności?
Z poważaniem,
Małgorzata Tracz
Posłanka na Sejm RP
