W Polsce, banki posiadają szerokie uprawnienia w zakresie monitorowania sytuacji finansowej swoich klientów. Ten nadzór finansowy jest znacznie bardziej rozległy, niż większość Polaków mogłaby przypuszczać, i nie ogranicza się wyłącznie do momentu składania wniosku kredytowego. BIK (Biuro Informacji Kredytowej) jest kluczowym elementem tego systemu nadzoru, umożliwiającym bankom sprawdzenie historii kredytowej klientów bez konieczności uzyskiwania ich zgody.
Według Agnieszki Pietkun, ekspertki ds. ryzyka kredytowego w Credit Agricole, ten monitoring służy ochronie interesów klientów, ale także jest niezbędnym elementem zarządzania ryzykiem kredytowym przez banki. To połączenie bezpieczeństwa i kontroli stanowi fundament stabilności systemu bankowego.
Monitoring sytuacji finansowej osób, które już posiadają zobowiązania w danym banku, jest szczególnie interesującym aspektem. Instytucje finansowe mogą regularnie sprawdzać, czy ich klienci nie podejmują dodatkowych zobowiązań w innych bankach, które mogłyby zagrozić ich umiejętności spłaty w tej chwili posiadanych kredytów.
System ten działa również jako mechanizm wczesnego ostrzegania, pozwalający bankom na szybką reakcję w przypadku pogorszenia się sytuacji finansowej klienta. Może to prowadzić do wcześniejszego zaproponowania rozwiązań pomocowych, zanim problemy ze spłatą staną się poważne.
Każdy obywatel ma prawo do sprawdzenia własnej historii kredytowej w BIK, choć wiąże się to z opłatą w wysokości 54 złotych za pojedynczy raport. Ta możliwość pozwala na świadome zarządzanie własną wiarygodnością kredytową i lepsze planowanie finansowe.
Eksperci rynku finansowego podkreślają, iż taki system monitoringu jest niezbędny dla zachowania stabilności sektora bankowego. Pozwala on na bardziej odpowiedzialne udzielanie kredytów i skuteczniejsze zarządzanie ryzykiem, co w długiej perspektywie służy zarówno bankom, jak i ich klientom.
W Polsce, 79% kredytów udzielonych w 2020 roku stanowiły kredyty mieszkaniowe, co oznacza, iż większość Polaków posiada aktywną historię kredytową. BIK również udostępnia dane, iż w 2020 roku, 63% wniosków kredytowych zostało zatwierdzonych, a 37% zostało odrzuconych.
Ta przejrzystość finansowa, choć może wydawać się inwazyjna, jest standardem w nowoczesnej bankowości. Podobne systemy funkcjonują w większości rozwiniętych gospodarek, gdzie stanowią podstawowe narzędzie oceny ryzyka kredytowego i zapobiegania nadmiernemu zadłużeniu.
Wiedza o tym, iż banki posiadają tak szerokie możliwości monitorowania naszych finansów, powinna skłaniać do bardziej świadomego zarządzania własnym budżetem i zobowiązaniami kredytowymi. Im lepiej rozumiemy funkcjonowanie tego systemu, tym lepiej możemy wykorzystać go na swoją korzyść.