CCS i CCU w strategicznych dokumentach europejskich

Rok 2024 przyniósł istotne zmiany w polityce i regulacjach dotyczących technologii wychwytywania, transportu, składowania i utylizacji dwutlenku węgla w unii europejskiej.

Dwa najważniejsze wydarzenia na poziomie unijnym to publikacja przez Komisję Europejską strategii dotyczącej przemysłowego zarządzania emisjami dwutlenku węgla1 – Industrial Carbon Management Strategy (ICMS)2 oraz wejście w życie rozporządzenia w sprawie ustanowienia ram środków na rzecz wzmocnienia europejskiego ekosystemu produkcji technologii neutralnych emisyjnie, znanego także jako Net-Zero Industry Act (NZIA)3.

Oba dokumenty wyznaczają kierunek rozwoju ram prawnych oraz inwestycyjnych w obszarze CCS i CCU na najbliższe lata.

ICMS: priorytety i wyzwania

Opublikowana w lutym 2024 r. ICMS dostarcza kompleksowego przeglądu istniejących dokumentów legislacyjnych oraz instrumentów wsparcia dla technologii CCS i CCU. Dokument identyfikuje główne bariery dla rozwoju sektora, w tym wysokie koszty, brak komercyjnego uzasadnienia inwestycji w CCS ze względu na niewystarczające ceny uprawnień ETS, a także ryzyka związane z koordynacją transgraniczną i niedostateczną dostępnością infrastruktury. Komisja Europejska szacuje, iż osiągnięcie przewidzianego w NZIA celu składowania 50 mln t CO2 rocznie do 2030 r. wymaga inwestycji rzędu 3 mld EUR, oraz dodatkowo 6,2–9,6 mld EUR w infrastrukturę transportową.

Pomimo wyzwań Komisja przewiduje, iż długoterminowy rozwój sektora CCUS może przynieść wartość ekonomiczną na poziomie 45–100 mld EUR oraz choćby 170 tys. nowych miejsc pracy.

Komisja europejska szacuje, iż osiągnięcie przewidzianego w NZIA celu składowania 50 mln t co₂ rocznie do 2030 r. Wymaga inwestycji rzędu 3 mld euro, oraz dodatkowo 6,2–9,6 mld euro w infrastrukturę transportową. Pomimo wyzwań komisja przewiduje, iż długoterminowy rozwój sektora CCUS może przynieść wartość ekonomiczną na poziomie 45–100 mld euro oraz choćby 170 tys. nowych miejsc pracy

Strategia ICMS proponuje szereg rozwiązań, w tym harmonizację technicznych standardów CO2, wsparcie finansowe poprzez instrumenty unijne takie jak Fundusz Innowacyjny oraz mechanizmy krajowe, np. kontrakty różnicowe. Ważnym elementem jest również zapowiedź stworzenia atlasu inwestycyjnego dla składowania CO2 oraz dwóch platform: do agregacji popytu na usługi w łańcuchu CCS, która pozwoli na lepsze planowanie i koordynację projektów na poziomie transgranicznym, oraz platformy wymiany wiedzy pomiędzy deweloperami projektów.

Komisja Europejska zapowiada przygotowanie w 2025 r. pakietu regulacyjnego do transportu CO2, obejmującego takie kwestie jak struktura rynku, taryfy, dostęp stron trzecich oraz planowanie infrastruktury.

Proponuje także rozważenie powołania europejskich koordynatorów dla wsparcia budowy infrastruktury transgranicznej.

NET-ZERO INDUSTRY ACT: ramy dla technologii neutralnych emisyjnie

Rozporządzenie NZIA, które weszło w życie w czerwcu 2024 r., stanowi najważniejszy element wsparcia dla technologii neutralnych emisyjnie, w tym CCUS. Dokument klasyfikuje projekty związane z wychwytywaniem, transportem, utylizacją i składowaniem CO2 jako „strategiczne projekty na rzecz neutralności emisyjnej”, co ułatwia procedury administracyjne, w tym przyspieszenie wydawania pozwoleń.

Szczególnie doniosłym postanowieniem jest nałożenie na sektor naftowy i gazowniczy obowiązku zapewnienia zdolności zatłaczania CO2 na poziomie 50 mln t rocznie do 2030 r. Obowiązek ten daje szansę wyeliminować jeden z kluczowych problemów, jakim był brak gwarancji dostępności infrastruktury, co powstrzymywało emitentów przed inwestycjami w wychwytywanie CO2.

Podsumowanie

Rok 2024 potwierdził rosnące znaczenie technologii CCUS dla dekarbonizacji przemysłu w UE. Zarówno ICMS, jak i NZIA dostarczają jasnych ram dla rozwoju sektora. Inwestycje w wychwyt oraz infrastrukturę transportu i składowania CO2 przy odpowiednim wsparciu politycznym, regulacyjnym i finansowym, będą najważniejsze dla osiągnięcia celów klimatycznych UE na 2030 r. i dalsze dekady, ale ich skuteczna implementacja zależy od determinacji nowej Komisji Europejskiej, państw członkowskich oraz przemysłu.

Bellona Europa jest partnerem naszego Raportu Carbon Capture w Polsce:

Raport Carbon Capture w Polsce 2024

Pobierz raport ZA DARMO i zapisz się do newslettera

Wyślij link na adres email:

Zaznaczenie pola oznacza wyrażenie zgody na otrzymywanie od Biomass Media Group Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu drogą e-mailową newslettera oraz innych informacji handlowych w celu marketingu bezpośredniego, która jest świadczeniem wzajemnym w zamian za otrzymanie możliwości pobrania określonych treści. Zgoda ta może zostać wycofana w dowolnym momencie poprzez wykorzystanie linku dezaktywacyjnego dostępnego w każdej wiadomości. Więcej informacji na temat przetwarzania Twoich danych znajdziesz w Polityce prywatności [https://magazynbiomasa.pl/polityka-prywatnosci/].

Tekst: Michał Wendołowski, Senior Climate Technology and Policy Manager Bellona Europa
Zdjęcie: Shutterstock

PRZYPISY

1. Obecnie coraz częściej w użyciu w dokumentach UE jest termin „przemysłowe zarządzanie emisjami CO2” (industrial carbon management, dalej ICM), obejmujący technologie CCS, CCU i przemysłowe usuwanie (pochłanianie) emisji CO2 (ang. Carbon Dioxide Removal lub CDR) pochodzenia biogenicznego i atmosferycznego.
2. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=CELEX:52024DC0062
3. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=OJ:L_202401735