Nowa ustawa o CBAM – co się zmienia?
21 października 2025 r. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie systemu zarządzania emisjami gazów cieplarnianych oraz systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Kluczowym elementem jest wdrożenie mechanizmu CBAM (granicznej opłaty wyrównawczej), który ma chronić konkurencyjność gospodarki polskiej i europejskiej w obliczu transformacji klimatycznej.
Jak działa CBAM?
CBAM to opłata pobierana od wybranych towarów przemysłowych importowanych na teren Unii Europejskiej. Dotyczy ona m.in. cementu, energii elektrycznej, nawozów, żeliwa i stali, aluminium oraz wodoru. Mechanizm ten eliminuje przewagę konkurencyjną firm spoza UE, które nie ponoszą kosztów emisji dwutlenku węgla, w przeciwieństwie do przedsiębiorstw działających w Unii.
W przyszłości CBAM ma objąć kolejne towary związane z unijnym systemem handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS). Projekt ustawy przygotowany przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska wdraża unijne rozporządzenie do polskiego prawa.
Korzyści dla polskich i unijnych przedsiębiorców
CBAM poprawi sytuację producentów przemysłowych w Polsce i UE, takich jak branża stalowa, które w tej chwili są obciążone kosztami emisji. Wprowadzenie opłaty na importowane towary ma wyrównać warunki konkurencji i zmotywować producentów spoza UE do ograniczania emisji.
„Już pracujemy nad poszerzaniem tej formy ochrony unijnych rynków. Jeszcze jesienią, również ze względu na presję Polski, Komisja zaproponuje rewizję systemu i objęcie nim kolejnych branż”
– wiceminister klimatu i środowiska Krzysztof Bolesta.
Organizacja wdrożenia i wsparcie analityczne
Projekt ustawy określa krajowe organy odpowiedzialne za realizację CBAM oraz procedury i finansowanie działań. Przewidziano także wsparcie dla Centrum Analiz Klimatyczno-Energetycznych, które będzie zapleczem analitycznym dla polityki klimatycznej.
CBAM – nowe narzędzie polityki klimatycznej UE
Mechanizm CBAM jest komplementarny wobec systemu EU ETS i ma zapobiegać „ucieczce emisji” oraz przenoszeniu wysokoemisyjnej produkcji poza UE. Celem jest także ograniczenie importu produktów o wyższej emisji CO2 oraz wyrównanie kosztów polityki klimatycznej pomiędzy producentami z UE i spoza niej.
Okres przejściowy i nowe obowiązki importerów
Do końca grudnia 2025 r. obowiązuje okres przejściowy, w którym importerzy towarów objętych CBAM muszą składać kwartalne sprawozdania. Od 2026 r. importerzy będą zobowiązani do corocznego deklarowania ilości sprowadzonych towarów oraz związanych z nimi emisji, a także do ponoszenia opłat za certyfikaty CBAM proporcjonalnie do poziomu emisji.
Nowe regulacje mają na celu nie tylko ochronę rynku unijnego, ale także zachęcenie producentów spoza UE do inwestowania w technologie ograniczające emisje gazów cieplarnianych.
