Burza wokół MCK. Stowarzyszenie punktuje prezydenta Gorzowa

We wtorek, 11 marca, podczas rozmowy z Jackiem Dreczką na antenie TVP3 Gorzów Jacek Wójcicki wyjaśnił, iż Miejskie Centrum Kultury miało wejść w nowy etap funkcjonowania i rozszerzyć swoją działalność. – Od dłuższego czasu prosiłem panią dyrektor o przygotowanie nowej koncepcji działań. To nowe otwarcie wymagało nowej energii, nowego spojrzenia – tłumaczył prezydent. Według Wójcickiego Hanna Dębska nie chciała wprowadzać tych zmian. Miasto potrzebowało innego podejścia, dlatego zapadła decyzja o jej odwołaniu.


Prezydent Wójcicki o przyszłości MCK: Warunki dyrektor Dębskiej są niemożliwe do spełnienia


Prezydent zapowiedział, iż w najbliższych dniach spotka się z Hanną Dębską, aby porozmawiać o przyszłości Miejskiego Centrum Kultury. – Myślę, iż w tym tygodniu się spotkamy bez najmniejszego problemu – zapowiedział. Nie ma jednak złudzeń co do możliwości spełnienia warunków, jakie miała postawić dyrektor MCK. – Myślę, iż te warunki są po prostu niemożliwe do zrealizowania – skwitował Wójcicki.


Chodziło o to, iż Dębska chciała oficjalnych przeprosin, podpisania umowy na 7 lat oraz zapewnienia o nieingerowaniu w politykę kadrową Miejskiego Centrum Kultury.


Stowarzyszenie Dyrektorów i Dyrektorek Samorządowych Instytucji Kultury zabiera głos w sprawie MCK i słów prezydenta Gorzowa


Jak się okazało, sprawą Miejskiego Centrum Kultury w Gorzowie i wypowiedzią prezydenta Gorzowa na antenie telewizji zainteresowało się Stowarzyszenie Dyrektorów i Dyrektorek Samorządowych Instytucji Kultury. To organizacja pozarządowa, która została utworzona na początku 2014 roku przez szefów domów i ośrodków kultury, bibliotek i muzeów z terenu Dolnego Śląska. Stowarzyszenie działa już od 11 lat we Wrocławiu i zajmuje się sprawami dotyczącymi kultury w całej Polsce.


- Nieprawdziwe, niezgodne z prawem i szkodliwe wypowiedzi prezydenta Gorzowa Wielkopolskiego Jacka Wójcickiego w publicznej – o zgrozo – telewizji TVP3 Gorzów Wielkopolski, która bez jakiegokolwiek komentarza, weryfikacji czy riposty rozpowszechnia prawne “fejki”, zapowiadając rozmowę z prezydentem w swoich mediach społecznościowych – napisało Stowarzyszenie Dyrektorów i Dyrektorek Samorządowych Instytucji Kultury.


Następnie stowarzyszenie zaczęło punktować wypowiedzi prezydenta Wójcickiego. Poniżej przedstawiamy pełną treść oświadczenia.


- Panie Prezydencie, głęboko się Pan myli stwierdzając - "z wielu przepisów prawa wynika bezpośredni nadzór prezydenta miasta i odpowiedzialność". Nadzór organizatora nad instytucjami kultury nie ma żadnych podstaw prawnych, a jest jedynie Pańską uzurpacją.


Po pierwsze. Zgodnie z art. 27 ust. 1 Ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej instytucja kultury gospodaruje samodzielnie przydzieloną i nabytą częścią mienia oraz prowadzi samodzielną gospodarkę w ramach posiadanych środków, kierując się zasadami efektywności ich wykorzystania.


Po drugie. Jak potwierdził NSA w wyroku z dnia 5 grudnia 2001 r. (sygn. akt SA/Sz 733/01) instytucja kultury jako osoba prawna jest odrębnym w stosunku do gminy podmiotem prawa, z własnym majątkiem, środkami trwałymi, przychodami oraz kosztami, samodzielnie gospodarującą w ramach posiadanych środków.


Po trzecie. W 2020 r. analogiczne stanowisko wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie, który badał zapisy statutu Teatru Maska w Rzeszowie (Wyrok WSA w Rzeszowie z 15 września 2020 r. – sygn. akt II SA/Rz 41/20). – Żaden przepis ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej nie daje podstaw do sprawowania nadzoru przez organ wykonawczy jednostki samorządu terytorialnego nad teatrem, który jest samorządową osoba prawną. Takich podstaw próżno szukać także w ustawie o samorządzie gminnym. Brak jest takich podstaw w jakichkolwiek innych ustawach – czytamy w uzasadnieniu wyroku. Jak podkreślił sąd ewentualna kontrola (lecz nie nadzór) może być sprawowana w formie przewidzianej ustawą o samorządzie gminnym, tj. przez radę gminy za pośrednictwem komisji rewizyjnej. Podstaw do sprawowania nadzoru przez organizatora w jakichkolwiek innych aspektach próżno szukać w przepisach prawa powszechnie obowiązującego.


Po czwarte. W 2021 r. analogiczne stanowisko zaprezentował Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu, który stwierdził, iż żaden przepis nie przyznaje kompetencji do regulowania w statucie innych niż merytoryczny, form nadzoru nad działalnością bibliotek publicznych. Sąd uznał, iż przyznanie nieograniczonego nadzoru nad biblioteką Prezydentowi Miasta jest sprzeczne z ustawą o bibliotekach i nie znajduje oparcia w przepisach prawa, tj. Ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (Wyrok WSA w Poznaniu z 25 marca 2021 r. – sygn. akt IV SA/Po 1643/20). Jak podkreślił sąd żaden z przepisów ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, ani żaden z przepisów ustawy o bibliotekach nie przyznaje organowi wykonawczemu jednostki samorządu terytorialnego nieograniczonych kompetencji nadzorczych w odniesieniu do samorządowej instytucji kultury. Takich kompetencji nadzorczych nie można także wyinterpretować z przepisów ustawy o finansach publicznych.


Po piąte. W 2022 r. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 18 stycznia 2022 r. (sygn. akt III OSK 891/21) stwierdził, iż sformułowanie „nadzór” wskazuje na pewne podporządkowanie instytucji organowi wykonawczemu jednostki samorządu terytorialnego. Tymczasem, jak wskazał sąd, zgodnie z art. 9 ust. 1 i ust. 2 ustawy jednostki samorządu terytorialnego organizują działalność kulturalną, tworząc instytucje kultury, a żaden przepis ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej nie daje podstaw do sprawowania nadzoru przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta nad domem kultury jako samorządową osobą prawną. Takich podstaw nie zawiera także ustawa o samorządzie gminnym, ani inny akt prawny”.


- Oczekujemy od Pana refleksji, weryfikacji głęboko nieuprawnionych poglądów i publicznego wycofania się w tych stwierdzeń! - podkreśla Stowarzyszenie Dyrektorów i Dyrektorek Samorządowych Instytucji Kultury.