2 godzin temu
Znamy już projekt budżetu Rzeszowa na 2026 rok – największy w historii miasta. Prezydent Konrad Fijołek na swoim profilu na Facebooku mówi o rekordowych dochodach, wysokich inwestycjach, stabilności finansowej i realnym, odpowiedzialnym planie. Jacek Strojny, wiceprzewodniczący Rady Miasta i lider ruchu Razem dla Rzeszowa, odpowiada zarzutami o nierzetelność wyliczeń, brak realizmu oraz odpowiedzi na najważniejsze wyzwania miasta, zwłaszcza w zakresie bezpieczeństwa.
Poniżej przedstawiamy pełny obraz tego sporu oraz najważniejsze elementy budżetu.
Rekordowy budżet – argumenty prezydenta Fijołka
Konrad Fijołek podkreśla, iż nad budżetem pracowano w szerokich konsultacjach – z radami osiedli, szkołami, rodzicami, przedsiębiorcami, seniorami. Efekt tych prac to budżet o wartości 2 674 564 347 zł, największy w historii miasta.
Najważniejsze liczby projektowanego budżetu 2026:
- Dochody: 2 537 964 530 zł
- Wydatki: 2 674 564 347 zł
- Inwestycje: 411 302 221 zł (o 47 mln więcej niż rok wcześniej)
- Środki UE na inwestycje: 132 754 720 zł
Prezydent podkreśla, iż projekt budżetu jest zrównoważony, utrzymuje wysoki poziom inwestycji, odpowiada na potrzeby mieszkańców, jest realny, zwłaszcza w obliczu trudnej sytuacji samorządów w całej Polsce.
Jacek Strojny: “Budżet nierzetelny, prognozy nierealne, bezpieczeństwo pominięte”
Wiceprzewodniczący Rady Miasta i lider Razem dla Rzeszowa przedstawia zupełnie odmienny obraz sytuacji finansowej miasta. W kilku punktach przedstawia prezydentowi i skarbnikowi poważne zastrzeżenia.
1. Chaos w finansach edukacji
Strojny ironizuje i podkreśla nagłą zmianę w danych:
„Miesiąc temu mówiono o nadwyżkach w edukacji i możliwym przesunięciu 400 tys. zł na kolędowanie, a teraz brakuje 2 mln. Jak tu wierzyć Skarbnikowi?”
Jego zdaniem dane są niespójne i podważają wiarygodność zarówno planowania, jak i przedstawiania sytuacji finansowej miasta.
2. Krytyka rosnących kosztów ZTM
Kwestionuje także wzrost kosztów w Zarządzie Transportu Miejskiego:
- +200 tys. zł na wynagrodzenia
- +400 tys. zł na promocję
Z przekąsem dodaje, iż „kolejne pieniądze na promocję z pewnością znacząco poprawią jakość transportu”.
3. Podwyżki podatków od nieruchomości – stanowczy sprzeciw
Prezydent chce ponownie wnieść projekt podwyżek podatku od nieruchomości.
Strojny zapowiada, iż jego klub będzie przeciw:
„Ruch nieakceptowalny. Zobaczymy, czy PiS się złamie i poprze ten projekt.”
4. Budżet nie odpowiada na wyzwania, a prognoza finansowa jest “nie do przyjęcia”
Najostrzej krytykuje wieloletnią prognozę finansową:
- nierzetelne wyliczenia przyszłych wydatków,
- nierealne założenia dotyczące dochodów,
- fikcyjne planowanie zadłużenia.
Czy będzie powtórka budżetowej historii z 2024?
Warto przypomnieć, iż również w ubiegłym roku uchwalenie budżetu Rzeszowa przebiegało w atmosferze politycznego sporu. Pierwsza próba uchwalenia dokumentu zakończyła się niepowodzeniem – radni nie przyjęli WPF, co automatycznie zablokowało możliwość głosowania nad budżetem Rzeszowa na 2025 rok. Brak uchwalenia budżetu w terminie stwarzał poważne zagrożenia dla funkcjonowania miasta. Istniało ryzyko min. zatrzymania realizowanych już inwestycji, braku dotacji na kulturę, sport i działalność organizacji pozarządowych, ograniczeń finansowych w zakresie bieżących zadań miasta. Ostatecznie radni przyjęli Wieloletnią Prognozę Finansową, co umożliwiło przegłosowanie budżetu na 2025 rok. Uchwała została podjęta jeszcze w grudniu 2024 roku, dzięki czemu miasto uniknęło ryzyka wejścia w nowy rok bez uchwalonego planu finansowego.
Jak powstaje budżet gminy? Etapy tworzenia najważniejszego planu finansowego samorządu
Budżet gminy to podstawowy dokument finansowy, który określa roczne dochody, wydatki oraz przychody i rozchody samorządu. Obejmuje on okres od 1 stycznia do 31 grudnia i stanowi fundament realizacji wszystkich lokalnych inwestycji, zadań publicznych oraz usług świadczonych mieszkańcom. Proces jego tworzenia jest wieloetapowy i angażuje wiele osób oraz instytucji.
Kto tworzy projekt budżetu?
Za opracowanie projektu budżetu odpowiada wójt, który przygotowuje go na podstawie zgromadzonych wcześniej danych. Informacje te pochodzą m.in. z:
- planów finansowych przygotowanych przez kierowników gminnych jednostek budżetowych, takich jak gminny ośrodek pomocy społecznej, szkoły podstawowe czy przedszkola,
- wniosków złożonych przez radnych,
- propozycji zgłaszanych przez sołtysów oraz inne jednostki pomocnicze,
- wniosków mieszkańców dotyczących zadań, które ich zdaniem powinny zostać ujęte w przyszłorocznym budżecie.
Rada gminy wyznacza termin, w którym wszystkie te materiały muszą zostać złożone do skarbnika gminy. W przypadku wniosków składanych przez mieszkańców zwykle jest to przełom września i października.
Rola skarbnika i praca nad projektem
Po zebraniu wszystkich dokumentów skarbnik przygotowuje zbiorcze zestawienie dochodów i wydatków. Na tej podstawie wójt opracowuje ostateczną wersję projektu budżetu na kolejny rok.
Opiniowanie i nadzór Regionalnej Izby Obrachunkowej
Najpóźniej do 15 listopada roku poprzedzającego rok budżetowy projekt trafia do:
- Regionalnej Izby Obrachunkowej (RIO) – instytucji odpowiedzialnej za nadzór finansowy nad gminą,
- przewodniczącego rady gminy, który przekazuje dokument do prac komisji rady.
Komisje opiniują projekt i mogą wnosić do niego poprawki. Mają prawo proponować przesunięcia lub zmianę wysokości wydatków, pod warunkiem wskazania źródła finansowania każdej zmiany oraz zachowania niezmienionego wyniku finansowego, w tym wielkości planowanego deficytu.
Po wprowadzeniu poprawek projekt budżetu ponownie trafia do RIO w celu zaopiniowania.
Uchwalenie budżetu – ostateczna decyzja radnych
Prace nad dokumentem kończą się podjęciem przez radę gminy uchwały budżetowej. Co do zasady musi ona zostać przyjęta przed 1 stycznia, czyli przed rozpoczęciem roku budżetowego. W wyjątkowych przypadkach termin ten może zostać przesunięty maksymalnie do 31 stycznia.
Budżet gminy to nie tylko tabelki i zestawienia – to konkretne decyzje wpływające na rozwój lokalny, jakość życia mieszkańców i funkcjonowanie instytucji publicznych. Proces jego tworzenia wymaga współpracy wielu osób i organów, a także aktywności samych mieszkańców, którzy mają możliwość zgłaszania swoich wniosków do projektu.
