Bodnar ogłasza powołanie nowej komisji. W tle „represjonowania obywateli”

Minister sprawiedliwości, prokurator generalny Adam Bodnar poinformował w poniedziałek, iż ruszają prace komisji mającej na celu „wyjaśnienie mechanizmów represji wobec organizacji społeczeństwa obywatelskiego oraz działaczy społecznych w latach 2015 -2023”.

Przedstawiona w poniedziałek na konferencji prasowej komisja, w której udział brał też m.in szef MSWiA Tomasz Siemoniak, będzie miała za zadanie „zbadać i przeanalizować równe metody ograniczania korzystania z konstytucyjnych wolności” w latach 2015-2023 r. W jej skład będzie wchodziło 11 osób, a przewodniczącą zostanie mecenas Sylwia Gregorczyk-Abram.

Jeszcze w tym tygodniu premier Donald Tusk ma podpisać „odpowiednie zarządzenie” w celu powołania tej komisji.

Badania nadużyć władzy. Adam Bodnar: Warto poświęcić czas i energię

Minister Bodnar powiedział, iż pomysł na tę komisję wziął się „z doświadczeń dotyczących analizowania prac komisji do spraw zbadania wpływów rosyjskich”.

– Wraz z panem ministrem Siemoniakiem uważamy – także przy akceptacji pana premiera Donalda Tuska – iż warto poświęcić sporo czasu i energii, aby prześledzić różne mechanizmy i sposoby, dzięki których organizacje społeczeństwa obywatelskiego, działacze, aktywiści, byli poddani różnego rodzaju presji w latach 2015-2023 – mówił Bodnar.

Głównym celem komisji ma być zajmowanie się kwestiami związanymi z m.in. wolnością organizowania zgromadzeń czy z wolnością słowa. Szef MS poinformował, iż w związku z tym, komisja ma się zajmować działalnością mediów publicznych i różnymi ograniczeniami w kontekście organizowania i przeprowadzania legalnych zgromadzeń czy też brać pod uwagę „różne mechanizmy inwigilacyjne, które były stosowane w stosunku do społeczeństwa obywatelskiego”.

Prześledzą mechanizmy represji wobec obywateli. „To nie jest komisja śledcza”

Komisja ma też poddać analizie kwestię stosowania działań prawnych – powództw cywilnych, postępowań dyscyplinarnych, czy karych – toczących się w stosunku do społeczeństwa obywatelskiego.

– Mamy nadzieję, iż członkowie komisji doprowadzą do przygotowania kompleksowej dokumentacji i – przede wszystkim – rekomendacji pod adresem działania polskich władz, aby takie przypadki nie miały miejsca w przyszłości – powiedział Bodnar.

– Chciałbym podkreślić, to nie jest żadna komisja śledcza (…) To jest komisja, która ma działać na zasadzie gromadzenia dokumentacji, rozmowy z organizacjami pozarządowymi, społecznymi, z aktywistami i działaczami, współpracy z innymi organami władzy, które, jak zakładam (…) będą przekazywały odpowiednie informacje i na bazie tych wszystkich informacji będzie przygotowywała raporty – powiedział szef MS.

Art. 44. Konstytucji RP. Bodnar: Zamówiłem ekspertyzę u zewnętrznych ekspertów

Bodnar był także pytany, czy jest szansa na zastosowanie 44. artykuł Konstytucji RP, który mówi o tym, iż przedawnienie biegnie dopiero w momencie, kiedy ustaną okoliczności, które nie pozwalają realizować się wymiaru sprawiedliwości. Przypomniano, iż protesty kobiet rozpoczęły się w 2020 roku, a zaraz minie 5 lat i wiele przestępstw może się przedawnić.

– Po raporcie z 14 stycznia br. poprosiłem prokuratorów, aby zamówili u zewnętrznych ekspertów ekspertyzę – na ile stosowanie art. 44. Konstytucji RP tego przepisu może wpływać na kwestię odpowiedzialności karnej czy dyscyplinarnej prokuratorów, którzy z różnych powodów nie ścigali, nie prowadzili określonych spraw w sposób odpowiedni – powiedział szef MS.

Jak zaznaczył, „prokuratura nie może sobie tak po prostu powiedzieć, iż nie obchodzi jej kwestia przedawnienia„. – Nie zakładam, nie chciałbym też przesądzać, ale być może – jednym z efektów pracy tej komisji będą sugestie pod kątem stosowania artykułu 44. Konstytucji. Sugestie pod adresem całego aparatu władzy – powiedział Bodnar.

Szef MS dodał, iż „to musi być konkretny prokurator, konkretny sąd, który z taką interpretacją artykułu 44. Konstytucji się zgodzi i wtedy nie zastosuje przepisu ustawowego mówiącego o przedawnieniu karalności określonych czynów dyscyplinarnych czy czynów karnych”.

Bodnar wskazał również skład zespołu; znajdą się w nim m.in: karnista z UJ prof. Mikołaj Małecki, aktywistka Klementyna Suchanow, Kinga Dagmara Siadlak ze stowarzyszenia Defensor Iuris, działacz „Solidarności” i dziennikarz Andrzej Krajewski, a także psycholog społeczny prof. Tomasz Grzyb czy ekspertka od praw obywatelskich Magdalena Dropek.

Szef MSWiA Tomasz Siemoniak podkreślił na poniedziałkowej konferencji, iż komisja nie ma represjonować funkcjonariuszy, osób, które pracowały na szeregowych stanowiskach.

– Ma się zająć tymi politykami, którzy z nadużywania władzy, wykorzystywania różnych instrumentów, wykorzystywania służb, mediów publicznych, uczynili metodę swojego funkcjonowania – dodał.

Powołanie komisji ds. represji. Siemoniak o inwigilacji obywateli Pegasusem

Siemoniak zaznaczył, iż prokuratorzy pod nadzorem Prokuratora Generalnego skutecznie i konsekwentnie rozliczają osoby podejrzane o nieprawidłowości w czasie poprzednich rządów.

– Natomiast wspólnie z ministrem (sprawiedliwości – red.), z akceptacją premiera dostrzegliśmy wielką potrzebę zajęcia się sprawami (…) nadużycia władzy do prześladowań obywateli – dodał.

– Chodzi o odpowiedź na pytanie, jak mogło się to stać i kto decydował o tym, iż aktywiści demokratyczni byli inwigilowani przy użyciu systemu Pegasus. Jak było możliwe, iż materiały z inwigilacji, częściowo preparowane, były przekazywane przez szefów służb specjalnych czy polityków do upublicznionej TVP po to, by uderzać w określone osoby – zaznaczył.

Komisja ds. badania nadużywania władzy za poprzednich rządów ma działać rok i przedstawi w tym czasie trzy raporty cząstkowe oraz raport końcowy, który ma powstać do 31 marca przyszłego roku. Pierwszy raport cząstkowy o mediach publicznych powstanie do 15 lipca – powiedział szef MS Adam Bodnar.