Potencjał produkcji biometanu w Polsce
Według ekspertów Dolnośląskiego Instytutu Studiów Energetycznych (DISE Energy), Polska posiada jeden z największych potencjałów produkcji biometanu w Europie, szacowany na 3-4 mld m3, a choćby do 8 mld m3 rocznie. Mimo to, w tej chwili działa tylko jedna biometanownia, a setki projektów pozostają na etapie analiz i pozwoleń.
„Choć Polska dysponuje jednym z największych w Europie potencjałów do produkcji biometanu, szacowanym na 3-4 mld m sześc., a choćby 8 mld m sześc. rocznie, sektor wciąż praktycznie nie istnieje. W kraju działa dziś zaledwie jedna biometanownia, a setki projektów utknęły na etapie analiz i pozwoleń” – dr inż. Agata Romanowska, DISE Energy
Bariery rozwoju rynku biometanu
Eksperci wskazują, iż głównymi przeszkodami są niestabilna polityka energetyczna, bariery administracyjne, brak edukacji społecznej i instytucjonalnej oraz niedostateczne wsparcie finansowe i regulacyjne. Problemy te utrudniają rozwój inwestycji oraz dostęp do sieci gazowej.
„Ogromnym problemem jest opór społeczny, wynikający z braku edukacji, której zabrakło ze strony administracji państwowej. Do tej pory rozwój biogazu był oddolny, a nie systemowy, z państwowym wsparciem” – Sylwia Koch-Kopyszko, Stowarzyszenie Zielony Gaz dla Klimatu
Dodatkowo, jak zauważa Aleksander Zawisza z Instytutu Polityki Energetycznej, dystrybucja gazu od lat uznaje przyłączanie biometanowni za nieopłacalne, mimo iż system przesyłowy jest otwarty na biometan, a stawka za wprowadzenie gazu do sieci przesyłowej wynosi zero.
„Nie brzmi to logicznie, ale dystrybucja od sześciu lat utrzymuje, iż biometan jej się nie opłaca, choć to właśnie ona ma z niego największe korzyści” – Aleksander Zawisza, Instytut Polityki Energetycznej
Możliwości zastosowania biometanu
Biometan może odegrać kluczową rolę w dekarbonizacji polskiej gospodarki, zwłaszcza w przemyśle i transporcie. Kamil Laskowski z Fundacji Instrat podkreśla, iż Polska mogłaby stać się miejscem budowy huty „zielonej stali”, zasilanej biometanem. Produkcja 2 mln ton stali metodą niskoemisyjną wymagałaby jednak ok. 500 mln m3 biometanu rocznie.
„Biometan może być paliwem dla pieców szybowych, umożliwiając produkcję stali bez emisji CO2. Jednak dziś brakuje podaży, która pozwoliłaby to realnie zaplanować” – Kamil Laskowski, Fundacja Instrat
Jacek Nowakowski, wiceprezes Polskiej Platformy LNG i bioLNG, wskazuje na duży potencjał wykorzystania biometanu w ciężkim transporcie. w tej chwili w Polsce jeździ 3,5 tys. ciężarówek na bioLNG, ale większość z nich tankuje paliwo w Niemczech, gdzie system zachęt jest bardziej korzystny.
„W Polsce jeździ 3,5 tys. ciężarówek na bioLNG, ale niemal wszystkie tankują paliwo w Niemczech. U nas bioLNG jest dużo droższe niż LNG, w Niemczech – odwrotnie. Dzieje się tak, bo mają tam spójny system zachęt i kar” – Jacek Nowakowski, Polska Platforma LNG i bioLNG
Potrzeba stabilnych regulacji i rynku zbytu
Brak przejrzystych mechanizmów ustalania ceny biometanu utrudnia inwestycje i dostęp do finansowania. Dr Marcin Sienkiewicz z Towarowej Giełdy Energii poinformował, iż realizowane są prace nad stworzeniem pierwszego w Europie rynku giełdowego biometanu, który pozwoli wyznaczać realną cenę rynkową z uwzględnieniem parametrów zrównoważoności.
„Handel będzie odbywać się w formule aukcji kupna i sprzedaży, z uwzględnieniem parametru zrównoważoności każdej partii gazu. Biometan nie jest bowiem jednorodnym produktem. Każda partia ma inną wartość emisyjną, dlatego chcemy stworzyć platformę, która to uwzględni i pozwoli wyznaczyć realną cenę rynkową” – dr Marcin Sienkiewicz, Towarowa Giełda Energii
Eksperci są zgodni, iż bez działań państwa rynek biometanu nie ruszy. Potrzebne są konkretne zmiany ustawowe, w tym ustawa biometanowa, a także wsparcie w budowie rynku zbytu oraz systemy zachęt na wzór rozwiązań unijnych.
„Brakuje tylko jednego – gwarancji, iż ktoś ten biometan kupi” – Kamil Laskowski, Fundacja Instrat
Perspektywy na przyszłość
Dr Agata Romanowska podsumowuje, iż rok 2026 może być przełomowy dla rynku biometanu w Polsce, jeżeli zostaną podjęte odpowiednie decyzje i uruchomiony zostanie krajowy potencjał. Rekomendacje i dobre praktyki są już dostępne w publikacji DISE Energy „Uruchomienie potencjału polskiego biometanu”.
Źródło: PAP MediaRoom
