4 dni temu
W Warszawie i Poznaniu odbywa się dwudniowy kongres #WithoutJustCause, który gromadzi obrońców praw człowieka, inicjatywy obywatelskie, rodziny więźniów politycznych i aktywistów.
26 września w Warszawie rozpoczął się II kongres poświęcony więźniom politycznym na Białorusi. Jest on organizowany pod hashtagiem #WithoutJustCause, co można przetłumaczyć z angielskiego jako “bez uzasadnionej przyczyny” lub “bez podstawy prawnej”.
Przedstawicielka Biura Sił Demokratycznych w Czechach Kryścina Šyjanok przypomniała podczas otwarcia konferencji, iż organizacja “Viasna” uznaje za więźniów politycznych 1192 osoby, a DissidentBY — 1326 osób, a od początku masowych represji w 2020 roku za więźniów politycznych uznano ponad 4000 osób. Celowo nie używa słowa “byli” w odniesieniu do uwolnionych więźniów politycznych, ponieważ represje wobec nich realizowane są nadal. Podziękowała Stanom Zjednoczonym i innym partnerom zagranicznym, którzy przyczynili się do niedawnego uwolnienia więźniów politycznych. Przypomniała również, iż w białoruskich więzieniach z powodów politycznych przebywają nie tylko obywatele Białorusi, ale także obywatele innych państw. Kongres, jak przyznała Šyjanok, sam w sobie nie doprowadzi do uwolnienia więźniów politycznych ani powrotu deportowanych do domu, ale wierzy, iż kongres może “zrestartować zaangażowanie” społeczeństwa białoruskiego i zagranicznych partnerów w sprawę uwolnienia więźniów politycznych.
Profesor Natalia Dulina, która spędziła za kratami 2 lata i 8 miesięcy, powiedziała podczas otwarcia kongresu, iż uważa, iż wobec niej i innych więźniów politycznych postąpiono niesprawiedliwie i brutalnie, wsadzając do więzienia za pokojowe wyrażanie sprzeciwu i domaganie się przestrzegania prawa. W rzeczywistości ludzie ci ucierpieli za odmienne poglądy i pomoc ofiarom represji. Akcja ułaskawiania, jak zauważyła, wymaga od więźniów przyznania się do winy, skruchy i prośby o ułaskawienie. Ludzi uwalnia się najczęściej z okazji świąt państwowych. Zwykle są to małe grupy liczące kilkanaście osób. Jednak po uwolnieniu ludzie przez cały czas są narażeni na niebezpieczeństwo: w każdej chwili mogą zostać zatrzymani i osadzeni w więzieniu. Wielu mieszka na Białorusi i próbuje milczeć, wielu nie wytrzymuje i wyjeżdża z Białorusi. Przymusowe deportacje tego lata nazwała rażącym naruszeniem prawa: to nie jest choćby “klasyczne ułaskawienie”, choćby nie udawano, iż działa się zgodnie z prawem. Takie zwolnienie bardziej przypominało porwanie: więźniów przewożono w nieznane miejsce z workami na głowach. Według Duliny nie jest to choćby deportacja, ale wygnanie i wydalenie z własnego domu. Wśród wygnanych byli ci, którym pozostało zaledwie kilka tygodni lub miesięcy kary.
26 września podczas konferencji dyskutowano o sytuacji praw człowieka na Białorusi w 2025 roku, życiu w więzieniu osób z grup szczególnie wrażliwych, pracy sił demokratycznych, organizacji pozarządowych i zagranicznych polityków na rzecz uwolnienia i wsparcia więźniów politycznych oraz potrzebach sektora pozarządowego.
Kongres został zorganizowany przez Biuro Sił Demokratycznych Białorusi w Republice Czeskiej we współpracy z Biurem Swiatłany Cichanouskiej, Zjednoczonym Gabinetem Przejściowym i organizacjami partnerskimi przy wsparciu fundacji Rosa Luxemburg Stiftung.
Celem spotkania jest koordynacja działań i opracowanie wspólnych strategii wsparcia dla osób dotkniętych represjami politycznymi na Białorusi.
26 września w Warszawie uczestnicy omawiali sytuację praw człowieka na Białorusi, nowe rodzaje represji wobec obywateli, a także działalność struktur politycznych i obywatelskich zajmujących się uwolnieniem i wsparciem więźniów politycznych.
28 września w Poznaniu nacisk zostanie położony na praktyczną koordynację. Zaplanowano tu targi inicjatyw, podczas których każda organizacja będzie mogła zaprezentować swoją działalność, prezentacje profilowych struktur oraz otwarte dyskusje w formacie FishBowl.
Pierwszy kongres #WithoutJustCause poświęcony więźniom politycznym na Białorusi odbył się w Pradze w maju 2024 roku. Było to pierwsze od 2020 roku duże forum eksperckie i polityczne, które skupiało się na kwestii łamania praw człowieka w tym kraju i wsparciu ofiar represji ze strony władz.
Źródła: belsat.eu, tsikhanouskaya.org
Opracowanie BIS – Biuletyn Informacyjny Studium
