Bez kijanki? O żabach i ropuchach, które rodzą żywe potomstwo

Najnowsze odkrycie z Tanzanii potwierdza, iż nie wszystkie ropuchy przechodzą w swoim rozwoju etap kijanki. Naukowcy opisali trzy nowe gatunki, które rodzą w pełni uformowane młode, pomijając stadium larwalne. To niezwykły przykład ewolucyjnej adaptacji, który zmienia nasze rozumienie życia płazów i pokazuje, jak różnorodne strategie przetrwania mogą występować w naturze.

Ropuchy, które nie znają kijanek

Badacze z międzynarodowego zespołu, w skład którego weszli naukowcy z Niemiec, Wielkiej Brytanii i Tanzanii, odkryli w lasach wschodnioafrykańskich trzy nowe gatunki ropuch z rodzaju Nectophrynoides. W przeciwieństwie do większości płazów, nie składają one jaj w wodzie. Zamiast tego młode rozwijają się wewnątrz ciała matki i rodzą się już w pełni ukształtowane. Zjawisko to, zwane żyworodnością, jest niezwykle rzadkie w świecie płazów – do tej pory potwierdzono je tylko u kilku gatunków. Odkrycie opisane w czasopiśmie Vertebrate Zoology pokazuje, iż ta strategia mogła wyewoluować w odpowiedzi na życie w górskich lasach, gdzie brak zbiorników wodnych utrudnia rozwój kijanek.

Jak wygląda ciąża u ropuch?

Samice żyworodnych ropuch z Tanzanii noszą młode w swoim wnętrzu przez kilka tygodni, a w momencie porodu wydają na świat miniaturowe wersje dorosłych osobników. W ciele matki mają miejsce wszystkie etapy rozwoju, aż do momentu, gdy osobniki są gotowe do życia na lądzie. Naukowcy nie znaleźli żadnych dowodów na istnienie pływających larw ani też na to, by w którymś momencie kształtowały się u nich skrzela – młode przychodzą na świat w pełni uformowane. To wyjątkowa strategia, ale bardzo wymagająca energetycznie. Samice mogą wydać na świat zaledwie kilka młodych, co sprawia, iż populacje tych gatunków są niewielkie i szczególnie wrażliwe na zmiany w środowisku.

Warto przeczytać: Klinika niepłodności dla ropuch. Jak ratuje się płazy w Teksasie?

Żyworodność wśród płazów – rzadki wyjątek

Choć odkrycie z Tanzanii jest spektakularne, nie jest odosobnione. W Afryce Wschodniej od dawna znany jest gatunek Nectophrynoides viviparus, który również rodzi żywe młode. Jeszcze ciekawsza jest indonezyjska żaba Limnonectes larvaepartus, która jako jedyna wśród znanych przypadków wydaje na świat kijanki. To dowodzi, iż ewolucja w świecie płazów przebiega wielotorowo, dostosowując strategie rozrodu do lokalnych warunków. To, co dla człowieka wydaje się wyjątkiem, w naturze bywa po prostu kolejną próbą znalezienia sposobu na przetrwanie w trudnym środowisku.

Nowe gatunki ropuch z Tanzanii to istotny sygnał dla biologów ewolucyjnych i ekologów zajmujących się ochroną bioróżnorodności. Wiele gatunków z rodzaju Nectophrynoides występuje wyłącznie w jednym paśmie górskim, co czyni je szczególnie narażonymi na utratę siedlisk. Zrozumienie biologii ich rozrodu może pomóc w opracowaniu skutecznych metod ochrony. Badacze planują dalsze analizy genetyczne i morfologiczne, by poznać mechanizmy, które umożliwiają rozwój zarodków wewnątrz ciała samicy.

Ropuchy i elastyczność natury

Do tej pory na świecie potwierdzono mniej niż 20 gatunków płazów, które całkowicie pomijają w rozwoju etap kijanki i rodzą żywe młode. Większość z nich należy do rodzaju Nectophrynoides i występuje wyłącznie w Tanzanii. Właśnie tam, w pasmach górskich Rowu Wschodnioafrykańskiego, izolowane populacje ewoluowały niezależnie od siebie przez miliony lat. To środowisko o dużej wilgotności, ale z ograniczonym dostępem do otwartych zbiorników wodnych – idealne dla rozwoju nietypowych strategii rozrodu.

Nowo odkryte żyworodne ropuchy stały się obiektem badań genetycznych i embriologicznych. Analizy przeprowadzane przez Muzeum Historii Naturalnej w Londynie i Uniwersytet w Dar es Salaam mają na celu określenie, jak dokładnie przebiega proces odżywiania i oddychania zarodków w ciele samicy. Naukowcy przypuszczają, iż część substancji pokarmowych przekazywana jest przez specjalnie przystosowane błony jajowe, które pełnią funkcję zbliżoną do łożyska. jeżeli te hipotezy się potwierdzą, będzie to jedno z najbardziej zaawansowanych przystosowań rozrodczych wśród płazów.

Może cię zaciekawić: Płazy zagrożone wyginięciem to ponad 2 tys. gatunków

zdj. główne: RatioTile/Wikipedia