Banki będą porównywać Twoją twarz z państwową bazą

Koniec z ukrywaniem się za fałszywymi dokumentami w bankach. Od 2026 roku każda wizyta w placówce finansowej może zakończyć się porównaniem Twojej twarzy z państwową bazą zdjęć. Banki zyskają dostęp do Rejestru Dowodów Osobistych i będą mogły w czasie rzeczywistym sprawdzić, czy to naprawdę Ty stoisz przed okienkiem.

Fot. Warszawa w Pigułce

Zmiany zatwierdzone przez rząd 17 maja 2025 roku to rewolucja w systemie weryfikacji tożsamości. Przepisy wejdą w życie jeszcze przed końcem 2025 roku, a banki będą mogły porównywać zdjęcia klientów z państwową bazą już od 30 czerwca 2026 roku. To odpowiedź na falę oszustw, które kosztują sektor finansowy setki milionów złotych rocznie.

Twoje zdjęcie w bazie – bank sprawdzi w sekundach

Najważniejsza zmiana dotyczy dostępu banków do zdjęć biometrycznych przechowywanych w Rejestru Dowodów Osobistych. Dotychczas banki mogły jedynie sprawdzić ważność dokumentu, teraz będą mogły porównać twarz klienta z państwową fotografią.

Portal Niebezpiecznik wyjaśnia mechanizm weryfikacji: „najpierw usługodawca (np. bank) będzie musiał sprawdzić dane z dowodu osobistego i potwierdzić, czy są one poprawne. jeżeli wynik weryfikacji będzie pozytywny to usługodawcy udostępniona zostanie fotografia z RDO”. jeżeli dane nie zgadzają się, bank nie otrzyma dostępu do zdjęcia.

Co ważne, banki nie będą mogły przechowywać pobranych zdjęć. System ma umożliwić dokładną weryfikację, ale jednocześnie zapewniać pewną dozę prywatności już po tym procesie.

System będzie działał automatycznie. Pracownik banku wprowadzi dane z dowodu, system sprawdzi ich poprawność w państwowej bazie, a następnie udostępni zdjęcie do porównania z osobą stojącą przed okienkiem. Cała operacja ma trwać kilka sekund.

Koniec z chodzeniem do banku po wymianie dowodu

Druga ważna zmiana to automatyczna aktualizacja danych o nowym dokumencie w systemach bankowych. Dotychczas każda wymiana dowodu oznaczała konieczność wizyty w banku lub logowania do bankowości elektronicznej w celu aktualizacji danych.

Portal Nowin wyjaśnia, jak będzie działał nowy system: „po wymianie dowodu osobistego dane takie jak numer, seria czy data ważności nowego dokumentu będą automatycznie przekazywane do instytucji finansowych”. Oznacza to, iż państwowy system sam poinformuje bank o nowym dokumencie klienta.

Portal DlaStudenta podkreśla korzyści: „klienci nie będą musieli już odwiedzać placówek bankowych ani logować się do systemów bankowości elektronicznej, aby zaktualizować dane”. To koniec z sytuacjami, gdy karta płatnicza przestaje działać po wymianie dowodu, a klient nie pamięta o aktualizacji danych.

Automatyzacja obejmie tylko podstawowe dane: numer dowodu, serię i datę ważności. Inne informacje jak zmiana nazwiska po ślubie przez cały czas będą wymagały osobistej wizyty w banku.

Oszuści na straconej pozycji. Setki milionów strat rocznie

Wprowadzenie nowych przepisów to odpowiedź na dramatycznie rosnącą liczbę oszustw tożsamościowych. Portal Nowin podaje alarmujące statystyki: „wyłudzenia kredytów w Polsce generują straty rzędu setek milionów złotych rocznie”.

Najczęstszą metodą oszustów jest posługiwanie się prawdziwymi dokumentami z fałszywymi zdjęciami lub kradzież tożsamości poprzez wykorzystanie danych osobowych ofiar. Chodzi o to, iż coraz częściej dochodzi do sytuacji, iż zdjęcie jest podmienione, ale dane prawidziwe.

Nowy system ma uczynić takie oszustwa praktycznie niemożliwymi. Sprawdzenie zdjęcia w państwowej bazie w czasie rzeczywistym uniemożliwi oszustom wykorzystanie fałszywych dokumentów, choćby bardzo dobrze przygotowanych.

Dodatkowym zabezpieczeniem będzie kontrola ważności dokumentu. Portal Niebezpiecznik informuje, iż „udostępnieniu będzie podlegała wyłącznie fotografia zamieszczona w ostatnim wydanym dowodzie osobistym, który w dniu dokonywania jego weryfikacji był dokumentem ważnym”.

Nie tylko banki – kto jeszcze zyskuje dostęp?

Dostęp do systemu weryfikacji otrzymają nie tylko banki. Dostęp do danych będą miały kasy oszczędnościowe oraz weryfikatorzy, którzy otrzymają takie uprawnienia.

Lista uprawnionych podmiotów będzie ściśle kontrolowana przez Ministerstwo Cyfryzacji. Każda instytucja będzie musiała spełnić wysokie standardy bezpieczeństwa i zostać autoryzowana do korzystania z systemu.

Poza instytucjami finansowymi, dostęp mogą otrzymać firmy ubezpieczeniowe, firmy leasingowe oraz inne podmioty prowadzące działalność finansową wymagającą weryfikacji tożsamości. Szczegółowa lista będzie określona w rozporządzeniu ministerialnym.

Ważne zastrzeżenie: każde udostępnienie zdjęcia będzie rejestrowane w systemie. Obywatele będą mogli sprawdzać, kto i kiedy sprawdzał ich zdjęcie w państwowej bazie.

Co to oznacza dla Ciebie?

Jeśli regularnie korzystasz z usług bankowych: Przygotuj się na nową rzeczywistość. Od 2026 roku każda wizyta w banku może wiązać się z weryfikacją Twojej twarzy z państwową bazą. To oznacza, iż nie będziesz mógł wysłać znajomego z Twoim dowodem do załatwienia spraw finansowych. Sprawdź też, czy Twoje zdjęcie w dowodzie jest aktualne – znaczące zmiany wyglądu mogą utrudnić weryfikację.

Jeśli planujesz wymianę dowodu: Dobrze się dzieje – nie będziesz musiał biegać po bankach z informacją o nowym dokumencie. System automatycznie poinformuje wszystkie instytucje finansowe o Twoim nowym dowodzie. Pamiętaj jednak, iż inne zmiany (jak zmiana nazwiska) przez cały czas będą wymagały osobistej wizyty.

Jeśli obawiasz się o prywatność: Masz prawo wiedzieć, kto sprawdzał Twoje dane. Każde udostępnienie zdjęcia będzie rejestrowane, a Ty będziesz mógł sprawdzić historię dostępów. Banki nie będą mogły przechowywać Twoich zdjęć – każda weryfikacja będzie odbywała się w czasie rzeczywistym.

Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą: jeżeli Twoja firma wymaga weryfikacji tożsamości klientów, sprawdź możliwość uzyskania dostępu do systemu. To może znacznie usprawnić Twoje procesy i zwiększyć bezpieczeństwo transakcji. Pamiętaj jednak o wysokich wymaganiach bezpieczeństwa.

Jeśli często podróżujesz: Skorzystaj z nowej funkcji aplikacji mObywatel do zgłaszania podróży zagranicznych. W sytuacjach kryzysowych (jak pandemia czy konflikty) służby konsularne będą mogły Cię szybciej zlokalizować i udzielić pomocy.

Jak się przygotować na zmiany?

Sprawdź aktualność swojego zdjęcia: jeżeli od wydania dowodu znacznie zmieniłeś wygląd (schudłeś, przytyłeś, zmieniłeś fryzurę), rozważ wymianę dokumentu przed wejściem nowych przepisów. Znaczące różnice mogą utrudnić weryfikację.

Zaktualizuj dane w aplikacji mObywatel: Upewnij się, iż masz najnowszą wersję aplikacji i sprawdź, czy Twoje dane kontaktowe są aktualne. To ważne dla otrzymywania powiadomień o nowych funkcjach.

Poinformuj rodzinę o zmianach: jeżeli ktoś z Twoich bliskich załatwiał dotychczas Twoje sprawy bankowe, wyjaśnij, iż od 2026 roku nie będzie to już możliwe bez Twojej osobistej obecności.

Sprawdź stan swoich dokumentów: Upewnij się, iż masz aktualny dowód osobisty i iż nie zbliża się termin jego ważności. Wymiana dokumentu na ostatnią chwilę może być problemem.

Zainstaluj aplikację mObywatel: jeżeli jeszcze jej nie masz, pobierz aplikację mObywatel. Nowe funkcje będą dostępne tylko w najnowszych wersjach.

Praktyczne konsekwencje dla codziennego życia

Koniec z pełnomocnictwami finansowymi „na gębę”: Wielu Polaków przyzwyczaiło się do tego, iż członek rodziny może załatwić podstawowe sprawy bankowe z cudzym dowodem. Od 2026 roku to się skończy – bank będzie sprawdzał twarz z państwowej bazy.

Szybsza obsługa w banku: Weryfikacja tożsamości będzie trwała kilka sekund zamiast kilku minut. Pracownicy banku nie będą musieli długo przyglądać się dokumentowi – system automatycznie potwierdzi jego autentyczność.

Mniej wizyt w banku po wymianie dowodu: Automatyczna aktualizacja danych oznacza, iż nie będziesz musiał informować każdego banku osobno o nowym dokumencie. System zrobi to za Ciebie.

Większe bezpieczeństwo kredytów: Trudniej będzie oszustom wyłudzić kredyt na cudze dane. To może przełożyć się na niższe oprocentowanie dla wszystkich klientów.

Nowe możliwości w aplikacji mObywatel: Zgłaszanie podróży, zastrzeganie dokumentów, sprawdzanie kto miał dostęp do Twoich danych – wszystko w jednej aplikacji.

Czy są jakieś zagrożenia?

Ryzyko nadużyć technicznych: Każdy system komputerowy może być zhakowany. Ministerstwo Cyfryzacji zapewnia o wysokich standardach bezpieczeństwa, ale ryzyko nigdy nie jest zerowe.

Problemy z rozpoznawaniem twarzy: Osoby po wypadkach, operacjach plastycznych czy w znacznie podeszłym wieku mogą mieć problemy z automatyczną weryfikacją. System musi przewidywać takie sytuacje.

Ograniczenie prywatności: Każda wizyta w banku będzie rejestrowana w państwowym systemie. Dla niektórych osób może to być niepokojące ograniczenie anonimowości.

Koszty dla banków: Implementacja nowego systemu będzie kosztowna. Banki mogą przerzucić te koszty na klientów w postaci wyższych opłat za usługi.

Kiedy dokładnie wejdą zmiany?

Portal Niebezpiecznik precyzuje harmonogram: „generalnie ustawa wejdzie w życie 14 dni po ogłoszeniu, ale przepisy dotyczące udostępniania fotografii z RDO wejdą w życie dopiero 30 czerwca 2026 roku”.

Nieoficjalnie, jako termin wejścia w życie podaje się końcówkę roku. To oznacza, iż podstawowe zmiany (jak automatyczna aktualizacja danych) mogą zacząć działać już na przełomie 2025/2026 roku, ale pełny system weryfikacji twarzy ruszy dopiero w połowie 2026 roku.

Przykład z życia – jak będzie wyglądać wizyta w banku

Wyobraź sobie sytuację: chcesz wziąć kredyt na mieszkanie. Przychodzisz do banku z dowodem osobistym. Doradca wprowadza dane z Twojego dokumentu do systemu. W ciągu kilku sekund system sprawdza:

1. Czy dowód jest istotny i czy numer się zgadza
2. Czy dane osobowe są poprawne
3. Czy zdjęcie w bazie odpowiada Twojemu wyglądowi

Jeśli wszystko się zgadza, doradca natychmiast wie, iż dokumenty są autentyczne i możecie przejść do merytorycznej rozmowy o kredycie. jeżeli coś nie gra – na przykład próbujesz podszywać się pod kogoś innego – system natychmiast to wykryje.

Cała weryfikacja zajmuje mniej czasu niż dotychczasowe sprawdzanie dokumentu „na oko” przez pracownika banku.

Czy Polska będzie pionierem w Europie?

Rzeczywiście, niewielu państw europejskich ma tak zaawansowany system łączący państwowe rejestry z weryfikacją tożsamości w sektorze prywatnym. Estonia ma podobne rozwiązania, ale w mniejszej skali.

Sukces polskiego systemu może zachęcić inne kraje do podobnych reform. To z kolei może prowadzić do harmonizacji systemów weryfikacji tożsamości w całej Unii Europejskiej.

Z drugiej strony, jeżeli system będzie miał problemy techniczne lub będzie źle odbierany przez obywateli, może to zahamować podobne inicjatywy w innych krajach.

Nowe przepisy o dowodach osobistych to jedna z największych zmian w systemie weryfikacji tożsamości od lat. Korzyści są oczywiste: mniej oszustw, szybsza obsługa, automatyzacja procesów. Ale są też pytania o prywatność, bezpieczeństwo i koszty.

Jedno jest pewne – od 2026 roku wizyta w banku będzie wyglądała zupełnie inaczej niż dziś. Twoja twarz stanie się kluczem do usług finansowych, a państwowa baza zdjęć – podstawowym narzędziem weryfikacji tożsamości.