- Podczas czwartkowej konferencji w Warszawie Łatuszka wyjaśnił, iż od kwietnia 2023 r. Narodowy Zarząd Antykryzysowy (NZA) zbierał i przygotowywał materiały dotyczące zbrodni przeciwko ludzkości popełnionych wobec narodu białoruskiego
- Rząd Litwy przekazał w ostatnich dniach do Prokuratora Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze materiały o transgranicznych zbrodniach przeciwko ludzkości popełnionych przez Aleksandra Łukaszenkę wobec Białorusinów
- — Prowadzimy konsultacje z wieloma krajami, odbyły się zamknięte rozmowy, wstępnie słyszymy słowa politycznego wsparcia decyzji, którą podjęła Litwa i naszych dążeń ku temu, aby Łukaszenka został pociągnięty do odpowiedzialności i był wydany nakaz aresztowany za zbrodnie przeciwko ludzkości — powiedział Łatuszka
- Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej Onetu
Rząd Litwy przekazał w ostatnich dniach do Prokuratora Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze materiały o transgranicznych zbrodniach przeciwko ludzkości popełnionych przez Aleksandra Łukaszenkę wobec Białorusinów. Litwa zrobiła to na prośbę i na podstawie dokumentów Narodowego Zarządu Antykryzysowego (NZA), na którego czele stoi Łatuszka ściśle współpracujący z liderką białoruskiej opozycji Swiatłaną Cichanouską.
Podczas czwartkowej konferencji w Warszawie Łatuszka wyjaśnił, iż od kwietnia 2023 r. NZA zbierał i przygotowywał materiały dotyczące zbrodni przeciwko ludzkości popełnionych wobec narodu białoruskiego.
„W lipcu 2023 r. NZA przyczynił się do powstania obszernego raportu przygotowanego przez Justice Hub Centrum Prawa i Demokracji, który przedstawia fakty dotyczące zbrodni, dowody ich popełnienia oraz narzędzia do pociągnięcia winnych do odpowiedzialności. Niektóre z tych zbrodni, w szczególności deportacja i prześladowanie Białorusinów na uchodźstwie, mają charakter transgraniczny, ponieważ dochodzi do nich zarówno na terenie Białorusi, jak i na terytoriach państw będących stronami Statutu Rzymskiego” — wyjaśnił.
Zarówno Łatuszka, jak i Cichanouska podkreślili, iż decyzja Litwy to istotny sygnał dla społeczności międzynarodowej, zaapelowali do innych rządów europejskich, w tym polskiego, o podjęcie podobnych kroków.
Białoruski opozycjonista o współpracy z polskim rządem. „Polska mogłaby stać się liderem”
PAP zapytała Łatuszkę, czy białoruska opozycja rozmawiała już w tej sprawie z polskim rządem.
— Już prowadzimy konsultacje z wieloma krajami, odbyły się zamknięte rozmowy, wstępnie słyszymy słowa politycznego wsparcia decyzji, którą podjęła Litwa i naszych dążeń ku temu, aby Łukaszenko został pociągnięty do odpowiedzialności i był wydany nakaz aresztowany za zbrodnie przeciwko ludzkości, transgraniczne zbrodnie deportacji i później prześladowań Białorusinów za granicą — powiedział Łatuszka.
Zaznaczył, iż „prawne decyzje jeszcze są przed nami, ale ważne jest, żeby jak najwięcej państw dołączyło do wniosku Litwy”. — To przyśpieszy pociąg Mińsk-Haga, w którym już siedzi Łukaszenko […]. Im więcej państw dołączy, tym szybciej możemy liczyć na to, iż będzie wszczęte śledztwo, a za nim idzie nakaz aresztowania — powiedział Łatuszka.
Dopytywany o rozmowy z polskim rządem, Łatuszka odparł, iż były wstępne rozmowy. — Wstępnie rozmawialiśmy, bardzo wysoko cenimy stanowisko Ministerstwa Spraw Zagranicznych przedstawione przez rzecznika prasowego, iż Polska w pełni popiera decyzję Litwy o skierowaniu sprawy do Prokuratora MTK — powiedział białoruski opozycjonista.
— Dziś odbędzie się nasze spotkanie z ministrem sprawiedliwości, Prokuratorem Generalnym Adamem Bodnarem, będziemy jeszcze mieli, mam nadzieję, iż w najbliższym czasie, konsultacje z Ministerstwem Spraw Zagranicznych — dodał Łatuszka.
Podkreślił, iż w Polsce znajduje się w tej chwili najwięcej Białorusinów, którzy zostali zmuszeni do ucieczki ze swojego kraju i Polska mogłaby stać się „liderem w dalszym zjednoczeniu państw UE, co do wsparcia wniosku o (pociągnięcie do) odpowiedzialności Łukaszenki”.
Aleksander Łukaszenko i zbrodnie przeciwko ludzkości. Rzecznik MSZ zabrał głos
Rzecznik MSZ Paweł Wroński powiedział Telewizji Biełsat, iż „zwrócenie się przez rząd litewski do Międzynarodowego Trybunału Karnego o zbadanie sytuacji na Białorusi przez prokuratora MTK pod kątem ewentualnej zbrodni przeciwko ludzkości, może być ważnym krokiem w kierunku zagwarantowania odpowiedzialności członków reżimu Aleksandra Łukaszenki od maja 2022 r.”.
— Zgadzamy się, iż istnieją uzasadnione podstawy do twierdzenia, iż reżim Łukaszenki mógł popełnić zbrodnie zdefiniowane w statucie MTK. MSZ we współpracy z innymi adekwatnymi podmiotami analizował tę sprawę i proces ten będzie przez cały czas kontynuowany. Z zainteresowaniem zapoznamy się z argumentacją strony litewskiej. Oznacza to pełne poparcie dla wniosku litewskiego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP – cytuje Wrońskiego Biełsat.
Prześladowanie Białorusinów i „nieludzkie akty”. Litwa przekazała materiały MTK
Przedstawiciele białoruskiej opozycji wyjaśnili, iż Litwa przekazała do MTK materiały dotyczące dwóch rodzajów przestępstw popełnianych przez reżim Łukaszenki: deportacji i prześladowania Białorusinów za granicą oraz „innych nieludzkich aktów o podobnym ciężarze”.
Opozycjoniści podkreślają, iż „reżim Łukaszenki zmusił ludność cywilną do opuszczenia terytorium Białorusi, tworząc atmosferę strachu i terroru poprzez nieludzkie, brutalne i poniżające traktowanie, politycznie motywowane pozbawienie wolności, tortury, gwałty, morderstwa, naruszenie podstawowych praw oraz inne formy przestępczych działań”. Dodają, iż według raportu z 2023 r. Parlamentarnego Zgromadzenia Rady Europy oraz raportu Biura Wysokiego Komisarza ONZ ds. Praw Człowieka z 2024 r. około 300 tys. Białorusinów zostało zmuszonych do opuszczenia Białorusi.
