1 godzina temu
Staż przestanie oznaczać darmową pracę – rząd szykuje ustawę, która zagwarantuje stażystom umowę, wynagrodzenie sięgające choćby 18 tys. zł za pół roku, ubezpieczenie i urlop. To największa zmiana w historii praktyk zawodowych w Polsce.
Fot. Warszawa w Pigułce
Rewolucja na rynku pracy. Stażyści zyskają wynagrodzenie, urlop i pełną ochronę
Umowa, godne wynagrodzenie i koniec z darmową pracą „za doświadczenie”. Rząd szykuje prawdziwy przełom w funkcjonowaniu staży i praktyk absolwenckich. Projekt tzw. ustawy stażowej, który niedługo trafi pod obrady Rady Ministrów, zakłada wprowadzenie obowiązkowych umów, minimalnych stawek wynagrodzenia i pełnej ochrony socjalnej dla stażystów.
Koniec z bezpłatnymi stażami
Obowiązująca od 2009 roku ustawa o praktykach absolwenckich umożliwiała firmom oferowanie darmowych praktyk, a młodym ludziom pozostawiała jedynie iluzję zdobywania doświadczenia. W praktyce wielu stażystów pracowało niemal na równi z etatowymi pracownikami, nie mając przy tym żadnych praw. Nowa ustawa ma to zmienić.
Projekt zakłada obowiązek podpisywania umów stażowych w formie pisemnej, szczegółowo określających czas trwania, zakres obowiązków i cele stażu. Każdy stażysta ma otrzymać sprawiedliwe wynagrodzenie i dostęp do ubezpieczenia społecznego, a także prawo do urlopu.
Ile zarobi stażysta
Najważniejsza zmiana dotyczy wynagrodzenia. Organizator stażu będzie zobowiązany do wypłaty świadczenia pieniężnego w wysokości co najmniej 35% przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej. w tej chwili daje to około 3062 zł brutto miesięcznie.
Oznacza to, iż za sześciomiesięczny staż młoda osoba może otrzymać choćby 18 372 zł. Ustawa wprowadza jednak górny limit – wynagrodzenie nie może przekroczyć przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce, które wynosi około 8749 zł brutto. Dzięki temu płatne staże nie staną się furtką do omijania przepisów o zatrudnieniu.
W przypadku staży w niepełnym wymiarze godzin, wynagrodzenie będzie ustalane proporcjonalnie.
Nowe prawa i obowiązki
Stażysta będzie chroniony podobnie jak pracownik. Nowe przepisy przewidują:
- prawo do urlopu – 1 dzień za każdy miesiąc w pierwszym kwartale stażu i 2 dni w kolejnym,
- maksymalny czas trwania stażu – 6 miesięcy,
- normy czasu pracy – do 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo,
- obowiązek wyznaczenia opiekuna stażu,
- obowiązek ubezpieczenia społecznego,
- jasne zasady rozwiązania umowy – 7 dni wypowiedzenia przy stażu do 3 miesięcy i 14 dni przy dłuższym.
Po zakończeniu praktyki organizator będzie musiał wystawić zaświadczenie o przebiegu stażu i nabytych umiejętnościach.
Wyjątki od ustawy
Nowe przepisy nie obejmą wszystkich form praktyk. Wyłączone zostaną:
- praktyki studenckie i szkolne, które są częścią programu kształcenia,
- staże organizowane przez urzędy pracy,
- obowiązkowe praktyki zawodowe, np. prawnicze czy lekarskie, regulowane odrębnymi ustawami.
Rząd tłumaczy, iż objęcie ich systemem wynagradzania mogłoby znacząco ograniczyć liczbę dostępnych miejsc i zablokować część ścieżek kształcenia.
Tło: jak wyglądają staże dziś
Badania przeprowadzone w 2023 roku pokazały, iż sytuacja młodych na rynku praktyk była daleka od ideału. Ponad 1/3 firm oferowała wyłącznie bezpłatne praktyki, a kolejne 20% płaciło stażystom kwoty nieprzekraczające 1800 zł. Jedynie 18% młodych osób po ukończeniu szkoły decydowało się na odbycie stażu lub praktyk.
W serwisach rekrutacyjnych oferty praktyk i staży stanowiły zaledwie 1% wszystkich ogłoszeń, a średnie wynagrodzenie wynosiło około 3000 zł brutto. Bezpłatne praktyki wciąż były obecne, choć stopniowo traciły na popularności.
Europejskie standardy i zmiana pokoleniowa
Celem ustawy jest nie tylko poprawa sytuacji młodych ludzi wchodzących na rynek pracy, ale także dostosowanie systemu praktyk do standardów unijnych. Ma to zapewnić większą atrakcyjność polskiego rynku pracy i zmniejszyć emigrację zarobkową młodych specjalistów.
Nowe przepisy mają zakończyć erę darmowych praktyk i stworzyć system, w którym staż stanie się rzeczywistym etapem kariery zawodowej, a nie źródłem taniej siły roboczej.
