15000 zł dodatkowo dla seniorów. Sprawdź, jak złożyć wniosek w ZUS

Polski system emerytalny przygotowuje się do naprawienia wieloletniej niesprawiedliwości, która dotknęła tysiące emerytów. Od 1 czerwca 2025 roku wchodzą w życie długo oczekiwane przepisy umożliwiające przeliczenie emerytur dla osób, które przeszły na świadczenie w czerwcu w latach 2009-2019. Ta przełomowa zmiana może przynieść uprawnionym emerytom jednorazowe wyrównanie sięgające średnio 14 800 złotych oraz trwałe podwyższenie comiesięcznego świadczenia o około 160 złotych. Kluczową informacją dla wszystkich zainteresowanych jest sześciomiesięczny termin na złożenie wniosku, który rozpoczyna się 1 czerwca 2025 roku i będzie nieprzekraczalny.

Fot. Warszawa w Pigułce

Wprowadzona zmiana przepisów ma na celu skorygowanie niekorzystnych zasad obliczania wysokości emerytur, które przez ponad dekadę skutkowały systematycznym zaniżaniem świadczeń dla konkretnej grupy seniorów. Problem znany jako „pułapka czerwcowa” dotykał osoby, które zdecydowały się przejść na emeryturę właśnie w szóstym miesiącu roku. Ze względu na specyfikę przepisów obowiązujących w latach 2009-2019, Zakład Ubezpieczeń Społecznych stosował wobec tych emerytów mniej korzystną metodę wyliczeń, co w praktyce oznaczało niższe świadczenia choćby o kilkaset złotych miesięcznie w porównaniu do osób przechodzących na emeryturę w innych miesiącach.

Mechanizm „pułapki czerwcowej” był związany z zasadami waloryzacji składek emerytalnych. Do 2009 roku, a następnie od 2020 roku, wszystkie osoby przechodzące na emeryturę, niezależnie od miesiąca, miały stosowaną zarówno waloryzację roczną, jak i dodatkowe waloryzacje kwartalne. Jednak w latach 2009-2019 emerytury przyznawane w czerwcu były obliczane bez uwzględnienia drugiego kwartału danego roku, co skutkowało niższą podstawą do obliczenia świadczenia. Ten techniczny aspekt przepisów, niezrozumiały dla większości przyszłych emerytów, prowadził do realnych i długotrwałych strat finansowych.

Skala problemu jest znacząca. Szacuje się, iż w wyniku ponownego przeliczenia emerytur, średnia miesięczna wysokość świadczenia dla uprawnionych osób wzrośnie o około 160 złotych. Ta kwota może wydawać się niewielka, ale w perspektywie długoterminowej oznacza istotne zwiększenie dochodu emeryta. Dla przykładu, przy założeniu pobierania emerytury przez 20 lat, jest to dodatkowe 38 400 złotych. Jeszcze bardziej imponująco przedstawia się jednorazowe wyrównanie za okres pobierania zaniżonej emerytury, którego średnia kwota na osobę wyniesie około 14 800 złotych. W indywidualnych przypadkach, szczególnie gdy emeryt pobierał zaniżone świadczenie przez wiele lat, kwota wyrównania może być znacząco wyższa.

Całkowity koszt wypłat wyrównań dla wszystkich uprawnionych szacowany jest na około 1,4 miliarda złotych. Ta imponująca suma pokazuje skalę niesprawiedliwości, jaka dotknęła emerytów „czerwcowych”. Dodatkowo, roczny koszt podwyższenia emerytur w wyniku przeliczenia przewidywany jest na około 183 miliony złotych. Te liczby świadczą o tym, jak istotne dla budżetu państwa, ale przede wszystkim dla samych emerytów, jest naprawienie historycznej niesprawiedliwości.

Proces ubiegania się o ponowne przeliczenie emerytury wymaga aktywnego działania ze strony uprawnionych. Aby skorzystać z tej możliwości, konieczne jest złożenie stosownego wniosku do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Termin na dokonanie tej czynności jest ściśle określony – wynosi sześć miesięcy od daty wejścia w życie ustawy, czyli od 1 czerwca do 30 listopada 2025 roku. Jest to termin nieprzekraczalny, co oznacza, iż wnioski złożone po jego upływie nie będą rozpatrywane. Dla wielu emerytów może to być jedyna szansa na odzyskanie należnych im pieniędzy, dlatego tak istotne jest dopełnienie wszystkich formalności w wyznaczonym czasie.

Warto podkreślić, iż nowo ustalona wysokość emerytury będzie obowiązywać od miesiąca, w którym wniosek o przeliczenie został złożony. Oznacza to, iż im wcześniej emeryt zdecyduje się na złożenie dokumentów, tym szybciej zacznie otrzymywać świadczenie w podwyższonej wysokości. Zakład Ubezpieczeń Społecznych planuje rozpocząć wydawanie decyzji w tych sprawach od 13 czerwca 2025 roku, co sugeruje, iż pierwsi emeryci mogą zobaczyć wyższe świadczenia już w lipcu.

Procedura składania wniosku o ponowne przeliczenie emerytury jest stosunkowo prosta. Formularz będzie dostępny w placówkach ZUS oraz na oficjalnej stronie internetowej instytucji. Wniosek można złożyć osobiście w dowolnej placówce ZUS, przesłać pocztą tradycyjną lub elektronicznie za pośrednictwem platformy PUE ZUS. W przypadku wątpliwości dotyczących wypełnienia dokumentów, emeryci mogą skorzystać z pomocy pracowników ZUS, którzy zostali przeszkoleni w zakresie nowych przepisów.

Do wniosku nie trzeba dołączać dodatkowych dokumentów potwierdzających prawo do przeliczenia emerytury, ponieważ ZUS posiada wszystkie niezbędne informacje w swoich bazach danych. Instytucja samodzielnie zweryfikuje, czy wnioskodawca spełnia kryteria uprawniające do skorzystania z nowych przepisów, czyli czy rozpoczął pobieranie emerytury w czerwcu w latach 2009-2019. W przypadku pozytywnej weryfikacji, ZUS dokona ponownego obliczenia wysokości świadczenia oraz ustali kwotę jednorazowego wyrównania.

Należy zauważyć, iż nie wszyscy emeryci, którzy przeszli na świadczenie w czerwcu we wskazanym okresie, odczują znaczącą różnicę po przeliczeniu. Wpływ „pułapki czerwcowej” był szczególnie dotkliwy dla osób z wyższym kapitałem emerytalnym, natomiast w przypadku emerytów otrzymujących świadczenia minimalne różnica może być symboliczna lub nie wystąpić wcale. Niemniej jednak, warto złożyć wniosek o przeliczenie, ponieważ ZUS indywidualnie oceni każdą sytuację i ustali nową wysokość świadczenia oraz ewentualne wyrównanie.

Kontekst wprowadzanych zmian staje się jeszcze bardziej wyrazisty, gdy spojrzymy na ogólną sytuację emerytów w Polsce. Według danych udostępnionych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, od 1 marca 2025 roku minimalna emerytura w Polsce wynosi 1878,91 zł brutto. Ta kwota, choć systematycznie waloryzowana, dla wielu emerytów wciąż oznacza życie na granicy minimum socjalnego. Z drugiej strony, najwyższe emerytury w kraju mogą sięgać kwot rzędu kilkunastu tysięcy złotych miesięcznie. Tak wysokie świadczenia przysługują jednak nielicznym – osobom, które legitymują się bardzo długim okresem pracy, osiągały wysokie zarobki i przez wiele lat regularnie odprowadzały wysokie składki na ubezpieczenie społeczne.

Zrozumienie przyczyn powstania „pułapki czerwcowej” wymaga nieco szerszego spojrzenia na mechanizmy waloryzacji składek emerytalnych w polskim systemie. Waloryzacja roczna, przeprowadzana w czerwcu, obejmuje składki zgromadzone na koncie emerytalnym do końca poprzedniego roku. Dodatkowo, do 2009 roku oraz od 2020 roku, stosowane są również waloryzacje kwartalne, które uwzględniają zmiany wartości pieniądza w czasie. Problem polegał na tym, iż w latach 2009-2019 przepisy nie przewidywały waloryzacji kwartalnej dla osób przechodzących na emeryturę w czerwcu, co w praktyce oznaczało, iż ich składki nie były waloryzowane za drugi kwartał roku.

Ta techniczna różnica w metodzie obliczania świadczeń prowadziła do realnych strat finansowych dla emerytów „czerwcowych”. Dla przykładu, osoba z identycznym stażem pracy i wysokością składek, przechodząca na emeryturę w maju 2015 roku, mogła otrzymać świadczenie wyższe o kilkaset złotych od osoby, która zdecydowała się na ten krok miesiąc później. Taka sytuacja stała w sprzeczności z zasadą równego traktowania obywateli i sprawiedliwości społecznej, co ostatecznie doprowadziło do wprowadzenia zmian legislacyjnych.

Warto zaznaczyć, iż problem „pułapki czerwcowej” został częściowo rozwiązany już w 2020 roku, kiedy to wprowadzono przepisy gwarantujące, iż emerytury przyznawane w czerwcu nie będą niższe niż te przyznawane w maju. Jednakże, te regulacje działały jedynie na przyszłość i nie obejmowały osób, które już wcześniej przeszły na emeryturę. Dopiero obecne zmiany, wchodzące w życie 1 czerwca 2025 roku, mają charakter retrospektywny i są próbą naprawienia historycznej niesprawiedliwości.

Zmiany te spotkały się z pozytywnym odbiorem organizacji reprezentujących interesy emerytów, które od lat postulowały o wprowadzenie rozwiązań niwelujących skutki „pułapki czerwcowej”. Szczególnie istotny jest fakt, iż nowe przepisy przewidują nie tylko podwyższenie bieżących świadczeń, ale również jednorazowe wyrównanie za cały okres pobierania zaniżonej emerytury. Jest to uznanie faktu, iż przez wiele lat emeryci „czerwcowi” otrzymywali świadczenia niższe niż te, które powinny im przysługiwać.

Dla wielu emerytów jednorazowe wyrównanie w wysokości kilkunastu tysięcy złotych może stanowić znaczące wsparcie finansowe, umożliwiające realizację odkładanych przez lata planów, takich jak remont mieszkania, zakup sprzętu medycznego czy wsparcie finansowe dla rodziny. Z kolei stałe podwyższenie miesięcznej emerytury o 160 złotych, choć może wydawać się kwotą niewielką, w dłuższej perspektywie przekłada się na istotną poprawę codziennego budżetu seniora.

Emerytom, którzy planują złożyć wniosek o ponowne przeliczenie świadczenia, zaleca się dokładne przeanalizowanie swojej sytuacji. Warto sprawdzić, w którym dokładnie miesiącu rozpoczęto pobieranie emerytury (informacja ta znajduje się na decyzji emerytalnej) oraz oszacować potencjalne korzyści z przeliczenia. W przypadku wątpliwości, pomocą służą doradcy emerytalni w placówkach ZUS, którzy mogą przeprowadzić symulację i wskazać, czy w danym przypadku przeliczenie przyniesie odczuwalne korzyści.

Nadchodząca zmiana przepisów jest dowodem na to, iż system emerytalny, mimo swojej złożoności i niedoskonałości, podlega ciągłej ewolucji w kierunku większej sprawiedliwości i równego traktowania wszystkich emerytów. Jest to również przypomnienie, jak istotne jest śledzenie zmian w przepisach emerytalnych oraz aktywne dochodzenie swoich praw przez osoby, które mogły zostać dotknięte niekorzystnymi regulacjami.

Podsumowując, od 1 czerwca 2025 roku emeryci, którzy rozpoczęli pobieranie świadczenia w czerwcu w latach 2009-2019, mają sześć miesięcy na złożenie wniosku o ponowne przeliczenie emerytury. Ta zmiana może przynieść im jednorazowe wyrównanie sięgające średnio 14 800 złotych oraz stałe podwyższenie miesięcznego świadczenia o około 160 złotych. Dla wielu emerytów będzie to długo oczekiwana sprawiedliwość i realna poprawa ich sytuacji finansowej, dlatego tak istotne jest, aby wszyscy uprawnieni dopełnili niezbędnych formalności w wyznaczonym terminie.

źródło: dziennik.pl/Warszawa w Pigułce