3 dni temu
Zofia Sobczak, Łukasz Stanek, Rodzice z Ostatniego Pokolenia piszą list do rodziców
Zanim zaprosiliśmy do współpracy publicystycznej osoby z Ostatniego Pokolenia, uważnie przyglądaliśmy się efektom ich aktywizmu i uznaliśmy, iż skuteczność i sprawczość organizacji robi wrażenie. Aż dziw bierze, iż pierwsze głośne akcje kolektywu miały miejsce w marcu – bo można pomyśleć, iż ta sympatyczna ekipa jest z nami od zawsze! Kulturalni, pryncypialni, oczytani, świetnie wykształceni i gotowi na ryzyko, o którym w innym, walentynkowym kontekście pięknie pisała Agata Bielińska.
W 2025 roku będzie o nich jeszcze głośniej, a my będziemy wspierać ich w walce, na przekór klimatycznym denialistom i pełniącemu funkcję premiera Wielkiemu Anestezjologowi.
Jaś Kapela, Red is Bad: nikt nie mówi tak pięknie o patriotyzmie jak bandyci i złodzieje
Piękny to był moment, kiedy zatroskany Jaś zabrał głos w sprawie przyszłości polskiej nauki, a Polska Akademia Nauk poleciła ów wybrzmiewający głosem smutnym i trzeźwym artykuł. Ale wbrew kalumniom, płynącym z dobrze znanych redaktorowi Kapeli mrocznych zaułków internetu, przytomnością i trzeźwością osądu charakteryzowały się wszystkie jego teksty w ostatnich miesiącach – od analizy uwikłania polskich polityków w służbę Kościołowi po felieton o poszukiwanych przez prokuraturę właścicielach Red is Bad, w którym nasz wojowniczy publicysta, już lata temu protestujący pod jednym z „patriotycznych” sklepów, nie po raz pierwszy mógł powiedzieć „a nie mówiłem?”.
Bartosz Treder, Jak rząd PiS-owi, tak prezydentka Gdyni poprzednikowi? [rozmowa]
Choć maraton wyborczy zapoczątkowany 15 października 2023 roku postawił na nogi partyjne struktury, które czasami jeszcze zdają się wypoczywać po ciągu sukcesów i porażek, to wybory samorządowe i europarlamentarne pozostały trochę w cieniu tych pierwszych, parlamentarnych. Ale tylko na pozór – potwierdza to choćby nagroda Grand Press dla dziennikarza roku, którą w tym roku zdobył Andrzej Andrysiak, autor wydanych przez Krytykę Polityczną Lokalsów. Polityka i dziennikarstwo nie istnieją tylko na poziomie ogólnopolskim, a warszawocentryzm od dawna jest passe.
My doceniamy rolę mediów regionalnych i lokalnych od lat i współpracujemy z autorami i autorkami z całej Polski, a dowodami na to są m.in. teksty Bartka Tredera o Gdyni, o jej przemianach, problemach i władzach, które zawsze czytacie z dużym zainteresowaniem. Aleksandra Kosiorek, nowa prezydentka Gdyni, to dla nas szczególnie interesująca rozmówczyni – również jako jedna z liderek Strajku Kobiet, organizująca demonstracje przeciwko decyzji zaostrzającej prawo aborcyjne. Przypomnijcie sobie, jaki jest jej plan na miasto.
Jakub Szafrański, Paradygmat sprzed 25 lat: „Fallout”, ale to gra
Spektrum poruszonych przez Kubę Szafrańskiego tematów w tegorocznych tekstach dla Krytyki Politycznej jest imponujące, a mówiąc nieco mniej patetycznie – po prostu bardzo cenię umiejętność łączenia pozornie odległych wątków przez naszego fotografa, fotoedytora i publicystę.
Sam dołożyłem swoje trzy grosze do tekstu o Oasis, a do tego szczerze zachęcam do lektury tekstu na temat dezercji dziadka Józka spod Budziszyna, bezsensie historii i instrumentalizowaniu pamięci historycznej przez wszystkie polityczne siły od PiS po hiszpańskich falangistów czy zestawienie wizyty pod pomnikiem „Rzeź Wołyńska” z pobytem w Europejskim Instytucie Buddyzmu Stosowanego.
W najchętniej czytanym dyptyku poświęconym Falloutowi – w wersji serialowej i growej – Kuba pisze m.in., iż w serialu „pewne zagadnienia obyczajowe zostały zaktualizowane do współczesności, co cieszy, bo bardzo lubię kulturę woke i jej kibicuję” – i jak tu się nie podpisać?
Tomasz Żukowski, Papieska mitologia. Jak katolicyzm stał się kluczem do polskości
Tomasz Żukowski pisze dla nas od kilku miesięcy dwa znakomite cykle – jeden poświęcony filmom socrealistycznym, których rewolucyjne treści nie zostały do dziś zauważone przez widzów i krytykę, oddającą się raczej moralizującym i zautomatyzowanym gestom potępienia, drugi – okrucieństwu katolickich obrzędów i ich wykluczającej „esencji”.
Inne komentarze, odnoszące się do bieżących wydarzeń, pokazują, jak wypracowane przy okazji historycznych, filologicznych i filozoficznych analiz narzędzia można stosować do opisania bieżących sporów o wystawy muzealne czy zamieszania wokół kandydata PiS na prezydenta.
Waszą uwagę szczególnie przyciągnął z kolei istotny tekst o wypływającym z Wielkiej Nowenny, antydemokratycznym przesłaniu Jana Pawła II – świetnie pasujący również m.in. do analiz Marcina Kościelniaka z wydanej przez Krytykę Polityczną Aborcji i demokracji. Bardzo cieszymy się z takiego towarzysza-erudyty w walce o laicyzację Polski.
Katarzyna Przyborska, W partii Razem zostało pięcioro posłów. I dobrze
Trzy wyborcze porażki Razem w ciągu zaledwie kilku miesięcy i coraz bardziej napięta atmosfera w partii domagały się zmian – i takie nadeszły, choć ich kształt trudno było przewidzieć po czerwcowych eurowyborach.
Tuż przed spodziewanym odcięciem się Razem od działań rządu Tuska z partii odeszła grupa parlamentarzystek i radnych zbliżonych do Magdaleny Biejat, która w najbliższych miesiącach powalczy o prezydenturę – prawdopodobnie stając naprzeciw kogoś ze swojej dawnej partii. To oznacza, iż 10 lat po wyborach, które dały ówczesnej lewicowej nadziei utrzymującą ją na powierzchni subwencję, Razem jest zupełnie inną organizacją – ale czy to źle?
Na gorąco pytała o to Katarzyna Przyborska, która w ostatnich miesiącach pisała też konsekwentnie m.in o prawach migrantów, obronie cywilnej czy stosunkach polsko-ukraińskich.
Patrycja Wieczorkiewicz, „Back to Black” – upudrowana autodestrukcja Amy Winehouse
W 2024 roku z Patrycją nie zawsze zgadzaliśmy się w ocenie poszczególnych aspektów konfliktu palestyńsko-izraelskiego, zupełnie inaczej odbieraliśmy zabójstwo Briana Thompsona, oglądaliśmy różne filmy, słuchaliśmy różnej muzyki i koniec końców nie przeszkodziło nam to w zdrowiu, szczęściu i wzajemnym zrozumieniu dowieźć naszej redaktorsko-wydawniczo-strategicznej współpracy do dnia dzisiejszego – co jest podnoszącym na duchu zaprzeczeniem tezy, iż niezgoda rujnuje. Nasza niezgoda zwykle niesie korzystne skutki dla czytelniczek, mogących zapoznać się z różnymi barwami lewicowego spektrum, bo i „naszej” stronie zwykle daleko do jednomyślności.
Cieszę się też, iż teksty mojej współredaktorki mocno rezonowały wśród odbiorczyń i spowodowały realne zmiany – bo to właśnie Patrycja Wieczorkiewicz jest jedną z tych ambasadorek sprawy chłopców, które najmocniej przyczyniły się do jej dostrzeżenia przez polityczki. Myślę, iż także do innych artykułów, jak tekst o transvestigators, czyli niedzielnych detektywach szukających osób trans w gronie zawodniczek olimpijskich, rozmowy z Dariuszem Niezgodą o antynatalizmie czy omówienia serialu Reniferek będzie można wracać długo bez obawy o utratę aktualności. A z najchętniej czytanego tekstu Patrycji w ostatnich miesiącach, czyli recenzji Back to Black. Historii Amy Winehouse, dowiecie się dlaczego, mimo niełatwej biografii artystki, warto oglądać film z przymrużeniem oka.
Jakub Majmurek, Zalega: Nie da się pisać historii Śląska w oderwaniu od historii Niemiec [rozmowa]
Jeszcze do niedawna wydawało mi się, iż jako wielbiciel opowiadającego o perypetiach emerytowanego górnika serialu Święta wojna wiem o tradycjach i historii Górnego Śląska niemal wszystko – jakże się myliłem! Narzekałem także na rynkową „modę” na ludowe historie, która coraz rzadziej skutkuje faktycznymi odkryciami. Moimi przekonaniami zachwiało Wydawnictwo Krytyki Politycznej, publikując ludową historię „pierwszego w granicach obecnej Polski regionu dotkniętego powiewem modernizacji i uprzemysłowienia”, napisaną przez niekwestionowany autorytet w tej dziedzinie, a zarazem autora, który po prostu świetnie pisze – Dariusza Zalegę.
Dziennikarz, mówiący o sobie „z wychowania Polak, z serca Ślązak, z rozumu niezdecydowany” opowiada Jakubowi Majmurkowi, iż o ile powątpiewa w historyczne istnienie narodu śląskiego, to dziś na Górnym Śląsku możemy mówić o swoistym momencie narodotwórczym.
Oprócz rozmowy pokazującej, jak wyglądała historia tego regionu, na koniec roku sprawdźcie też inne wywiady słynącego z analiz politycznych redaktora Majmurka – z prof. Rafałem Chwedorukiem o Ruchu Sahry Wagenknecht i sytuacji w Niemczech, z Maxem Cegielskim i Jankiem Simonem o relacjach łączących PRL i Ghanę w latach 60. czy drem Ryszardem Szarfenbergiem o jego głośnym raporcie na temat polskiego ubóstwa.
Ukryty kryzys władzy [nowy raport Sierakowskiego i Sadury]
To już tradycja, iż badania autorów Społeczeństwa populistów budzą wielkie emocje wśród polityków i polityczek. Autorzy prezentują ich wyniki w mediach podczas swoistego tournee, a przygotowane pod auspicjami Instytutu Krytyki Politycznej raporty są jednymi z najchętniej czytanych artykułów na naszej stronie w ciągu całego roku.
Telewizja czy nastawione na skrótowość nowe media mają swoje ograniczenia i nie sprzyjają niuansowaniu, dlatego warto poświęcić dłuższą chwilę na wgryzienie się w te wywiady, ankiety i sondaże oraz ich wszechstronne omówienie – tego nie da się zredukować do jednego clickbaitu dotyczącego drogi Konfederacji po 20 proc., szans Rafała Trzaskowskiego na zwycięstwo w wyborach prezydenckich czy tego, kogo z polityków Polacy najchętniej zobaczyliby w więzieniu.
Miguel Farias, Czego nie powiedzą ci trenerzy mindfulness? Że medytacja może szkodzić
Już w czasie pandemii rozmaite aplikacje do medytacji i innych praktyk zaczęły zyskiwać na popularności, sprawiając wrażenie, iż dobrostan psychiczno-duchowy jest na wyciągniecie ręki. W tych niespokojnych czasach, by wesprzeć się frazesem usprawiedliwiającym najróżniejsze decyzje i wybory, poszukiwanie spokoju i odkrywanie nie są niczym zdrożnym – ale warto wiedzieć o możliwych skutkach ubocznych.
Dla wielu osób medytacja na własną rękę i bez świadomości zagrożeń może skończyć się jak szukanie miłości na Tinderze – dlatego wraz z Miguelem Fariasem, profesorem psychologii eksperymentalnej, studzimy nieco medytacyjny entuzjazm, i jak pokazują wyniki czytelnictwa – nie jesteśmy jedynymi sceptykami na planecie.
Paulina Januszewska, Mózg na suficie. Dlaczego „The Curse” to najlepszy serial wszechczasów?
Bardzo cenię wszystkie dotychczasowe seriale Nathana Fieldera i analizy Pauliny Januszewskiej, która z niejednego popkulturowego pieca chleb jadła – wystarczy przypomnieć tegoroczny tekst o Charli XCX, jej płycie brat i towarzyszącym jej movemencie czy niedawną recenzję filmu Wicked.
Dlatego nie dziwię się, iż esej o najnowszym dziele Fieldera, The Curse, oglądanym przez Pauliszę przez pryzmat Biednych istot Jorgosa Lantimosa wzbudził takie zainteresowanie – to kulturalno-polityczne pisanie, na którym szczególnie zależy nam w naszych wydaniach weekendowych, pokazujące, iż książki, płyty, filmy i seriale nie służą tylko eskapizmowi, ale pomagają najlepiej zrozumieć dziwaczny, pofragmentowany i nielinearny świat, w którym żyjemy.
Paulina Siegień, Mieszkańcy terenów przygranicznych na Podlasiu muszą się liczyć z wysiedleniami [rozmowa z Krutulem]
Przez ostatnie lata wojna siłą rzeczy dominowała w tekstach zajmującej się problematyką wschodnią Pauliny Siegień, autorki naszego Krytycznego Newslettera Wschodniego i współautorki podcastu Blok wschodni.
Wojna, którą coraz bardziej i coraz bardziej dosłownie Paulina dostrzega z progu własnego domu na Podlasiu – a to za sprawą Tarczy Wschód, zwanej też popularnie Wałem Tuska, którą nasza autorka wielokrotnie krytykowała na łamach Krytyki Politycznej.
Wicewojewoda podlaski Paweł Krutul gości u nas niestety rzadziej, za to na jego powrót czekam jak katolicy na świętego Mikołaja. Tym razem polityk Lewicy zaczął szykować mieszkańców Podlasia na nadchodzące wysiedlenia, co elektoratowi chyba nie do końca przypadło do gustu. Co potwierdziłem badaniami w terenie, bawiąc niedawno na weselu w Białowieży i dowiadując się o estymie, jaką cieszą się artykuły Pauliny wśród społeczności lokalnej.
Artur Troost, Betonowy kloc na placu Defilad to najlepsze, co spotkało Warszawę w ostatnich latach
Po prostu uwielbiam te momenty, kiedy cała Polska żyje sztuką współczesną, architekturą, uniesieniami estetycznymi. W roku 2023 działo się tak przy okazji oblewania Van Gogha zupą, w tym – po otwarciu nowej siedziby Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie.
Dyskusja o szpecącym centrum klocu toczyła się zresztą już wcześniej, a Artur Troost, nasz ekspert od polityki francuskiej, włoskiej, czy szerzej – europejskiej, ale też historii, filozofii i Janusza Walusia, od początku stał po stronie studzących emocje i mówiących, iż nowy MSN jest okej. A jak myślicie inaczej, to uwierzcie, iż to najlepsze, co spotkało Warszawę – i przestańcie narzekać na umęczonych cenami masła i nieruchomości paniczyków.
Piotr Wójcik, Panie Robercie, dlaczego pan ośmiesza dziennikarstwo?
Po pożegnaniu się przez stronników PiS z mediami publicznymi, prawicową niszę gwałtownie zaczęły wypełniać nowe lub przefarbowane projekty takie jak TV Republika czy Kanał Zero. O tym, iż ten drugi stanie się prawdziwą mekką dla chłopskorozumowych proroków Piotr Wójcik pisał jeszcze przed jego startem – i oczywiście nie pomylił się ani trochę.
Nasz publicysta wracał do gwiazd propisowskiego kanału Krzysztofa Stanowskiego jeszcze kilkukrotnie, a najwięcej oklasków zebrał za wyjaśnienie Roberta Mazurka, który w tym roku zasłynął między innymi programami o tym, iż nic nie wiemy o przyczynach katastrofy smoleńskiej. Jak to się stało, iż ktokolwiek przez cały czas traktuje go poważnie? Przeczytajcie w najpopularniejszym tekście roku na stronie Krytyki Politycznej.
A dla (nie)miłej odmiany zerknijcie też do artykułów Piotrka o zapaści w służbie zdrowia, pogłębiających się nierównościach czy przyczynach rekordowo wysokich w skali Europy kredytów hipotecznych. Wiele prognoz tego autora na 2024 rok w mniejszym lub większym stopniu się sprawdziło, a przyszły rok zapowiada się równie ciekawie – dlatego wesprzyj Krytykę Polityczną i dorzuć się na swoją ulubioną transmisję z apokalipsy.
