105. rocznica powstania Narodowej Organizacji Kobiet

7 maja 1919 r. powstała Narodowa Organizacja Kobiet, polska społeczno-polityczna organizacja o profilu katolickim, związana z Narodową Demokracją. Będąc jedną z najważniejszych i największych stowarzyszeń kobiecych w II Rzeczypospolitej, dążyła do uświadomienia politycznego kobiet i pobudzenia ich do aktywności. Organizacja zdobyła kilka mandatów do sejmu i senatu, wprowadzając pierwsze kobiety do parlamentu w Polsce.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości i przyznaniu kobietom praw wyborczych pojawiła się potrzeba nowych organizacji z udziałem kobiet. Tak zawiązała się Narodowa Organizacja Wyborcza Kobiet (NOWK), która wchodziła w skład Centralnego Narodowego Komitetu Wyborczego stworzonego przez Narodową Demokrację.

Działaczki NOWK promowały wśród kobiet udział w wyborach do Sejmu Ustawodawczego oraz zachęcały do głosowania na ND, głosząc hasło: „Każda kobieta leniwa, która w dniu 26 stycznia nie da do urny wyborczej swego głosu, służy Żydom i szerzy anarchię”.

Jedną z najbardziej zasłużonych działaczek w trakcie kampanii wyborczej była Irena Puzynianka, która organizowała kobiety w warszawskich strukturach NOWK. niedługo Narodowa Organizacja Wyborcza Kobiet przekształciła się w Narodową Organizację Kobiet. W ulotce NOWK Kobiety Polki! apelowano: „Świętym obowiązkiem Każdej z Was jest głosować do Sejmu! Wy które przez sto pięćdziesiąt lat niewoli umiałyście zachować miłość Ojczyzny, stańcie ławą, gdy głos każdej rozstrzygać będzie o losach Polski”.

CZYTAJ TAKŻE: Kobiety kontra komuniści

Warto podkreślić, iż w II Rzeczypospolitej działaczki narodowe walczyły o równouprawnienie i prawa kobiet, w dziedzinie rozwiązań prawnych, jak i w praktyce życia codziennego. Organizowały one rozmaite wiece polityczne, promując czytelnictwo wśród kobiet i walcząc o łatwy dostęp do edukacji. Polski ruch narodowy nigdy nie był antykobiecy. choćby Roman Dmowski podkreślał, jak istotną rolę odgrywają kobiety we współtworzeniu narodu, wychowując młode pokolenie w duchu narodowym i katolickim.

Narodowej Organizacji Kobiet przyświecało hasło „Bóg i Ojczyzna”, a działaczki działały na rzecz uświadomienia politycznego kobiet i pobudzenia ich do aktywności chrześcijańskiej, narodowej i demokratycznej. Nazywając się niezależną organizacją kobiet, zachęcały obywatelki II RP do uczestnictwa w życiu publicznym, promowały tradycyjny model rodziny i pielęgnowały etykę chrześcijańską.

Przedstawicielki NOK opowiadały się także za mianowaniem kobiet na wszelkie urzędy — kryterium stanowiłyby wyłącznie ich zdolności i kompetencje zawodowe. Pociągało to za sobą konieczność zrównania wynagrodzenia kobiet i mężczyzn w przypadku pełnienia tej samej funkcji.