W województwie śląskim rozpoczął się ostatni etap walki ze smogiem. Pozaklasowe kotły na węgiel i drewno, tzw. kopciuchy, będą legalne tylko do końca 2025 roku. Od 1 stycznia 2026 roku korzystanie z nich stanie się wykroczeniem, zagrożonym mandatem lub grzywną.
Uchwała antysmogowa – koniec kopciuchów
Uchwała antysmogowa, przyjęta przez Sejmik Województwa Śląskiego w kwietniu 2017 roku, przewiduje całkowity zakaz użytkowania pozaklasowych kotłów na węgiel i drewno. Był to efekt szerokiego porozumienia politycznego i społecznego, podkreślającego wagę czystego powietrza dla zdrowia mieszkańców regionu.
Mieszkańcy województwa śląskiego długo czekali na ten moment. W poprzednich latach przepisy uchwały antysmogowej nakazywały eliminację najstarszych, najbardziej emisyjnych kotłów. Teraz, od 1 stycznia 2026 r. zakaz użytkowania obejmie już wszystkie kopciuchy, niezależnie od ich wieku. To właśnie te kotły na węgiel i drewno są głównym źródłem zimowego smogu. Ich wyeliminowanie to najważniejszy warunek trwałej poprawy zdrowia mieszkańców i jakości życia w naszym regionie.
– Zdzisław Kuczma, Rybnicki Alarm Smogowy
Efekty dotychczasowych działań antysmogowych
Jak wynika z raportu Europejskiego Centrum Czystego Powietrza, poprawa jakości powietrza w województwie śląskim w latach 2018–2022 pozwoliła uniknąć ponad 12,5 tysiąca przedwczesnych zgonów oraz ponad 9 tysięcy nagłych hospitalizacji z przyczyn sercowo-płucnych.
Wbrew niektórym opiniom, dane Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB) pokazują, iż większość mieszkańców regionu już wymieniła źródło ciepła na bardziej ekologiczne. w tej chwili 14,37% budynków jednorodzinnych w województwie ogrzewanych jest wyłącznie przez kotły pozaklasowe.
To wciąż dużo, ale wyraźnie widać, iż większość mieszkańców już postawiła na czystsze źródła ciepła. Dlaczego? Bo to po prostu lepsze – dla zdrowia i domowego komfortu.
– Emil Nagalewski, koordynator Polskiego Alarmu Smogowego w woj. śląskim
Wyzwania dla małych gmin i dobre praktyki
Największe trudności z wymianą starych kotłów dotyczą mieszkańców małych gmin. W niektórych z nich choćby co trzecie źródło ciepła to przez cały czas kopciuch. Przykład Goczałkowic-Zdroju pokazuje jednak, iż konsekwentne działania przynoszą efekty – według CEEB, kopciuchy są tam głównym źródłem ciepła w mniej niż 3% domów jednorodzinnych. Gmina ta zajęła pierwsze miejsce w Polsce w rankingu programu „Czyste Powietrze” za 2022 rok.
Ostatni moment na wymianę i wsparcie finansowe
Właściciele pozaklasowych kotłów mają ostatnią szansę na wymianę źródła ciepła, by uniknąć kar. Samorządy oraz programy wsparcia, takie jak „Czyste Powietrze”, oferują pomoc finansową i merytoryczną. Szczegółowe informacje na temat dostępnych dofinansowań można znaleźć na stronie czystepowietrze.gov.pl.
Uchwała antysmogowa nie pozostawia wątpliwości: każdy, kto wciąż ogrzewa dom starym, pozaklasowym kotłem, musi go wymienić. To ostatni moment na działanie, by uniknąć stresu, kontroli i mandatu. Samorządy i programy wsparcia oferują realną pomoc. Na stronie czystepowietrze.gov.pl można sprawdzić, z jakiego dofinansowania można skorzystać i jak bezpiecznie przejść przez ten obowiązkowy proces zmiany źródła ciepła.
– Aleksandra Antes–Szewczyk, Pszczyński Alarm Smogowy
Źródło: Polski Alarm Smogowy
